سبد خرید خالی است.
ابزار جراحی مورد استفاده در اتاق عمل
ابزار جراحی مورد استفاده در اتاق عمل
با توجه به تنوع و پیچیدگی تکنیک‌های جراحی، جراحان از ابزارهای مختلفی برای بهینه سازی عملکرد خود استفاده می‌کنند. تا به امروز، هزاران ابزار جراحی برای کمک به جراحان حرفه‌ای ساخته شده است. برخی از ابزارها برای استفاده عمومی در انواع مختلف جراحی‌ها طراحی شده‌اند؛ در حالی که برخی دیگر بسیار خاص هستند و برای جراحی‌های خاص استفاده می‌شوند. با توجه به تعداد بالای ابزارهای جراحی، افراد ممکن است در شناسایی و کسب دانش کافی در مورد همه آن‌ها با چالش مواجه شوند. با این حال، طبقه بندی ابزارهای جراحی بر اساس عملکردشان به تسهیل این روند کمک می‌کند. در این مقاله به بررسی انواع ابزار جراحی مانند چاقوی جراحی و فورسپس و کاربردهای بالینی آن‌ها می‌پردازیم.
انواع ابزار جراحی
جراحی‌های مختلف به انواع خاصی از ابزارها نیاز دارد. ما در این مقاله به ابزارهایی که در جراحی‌های عمومی استفاده می‌شوند، می‌پردازیم. بسته به نوع عمل، پرسنل جراحی ممکن است از ابزارهای تخصصی‌تر نیز استفاده کنند (مانند ابزارهای مخصوص لاپاراتومی، لاپاراسکوپی و …).
به طور کلی ابزارهای عمومی جراحی را میتوان به روش‌های مختلفی طبقه بندی کرد؛ در این مقاله ما ابزارهای جراحی را با توجه به عملکردشان به ۴ دسته تقسیم می‌کنیم که در ادامه با آن‌ها آشنا خواهید شد.
۱-ابزارهای برش و تشریح (Cutting and dissecting instruments)
بسیاری از ابزارهای جراحی برای برش پوست، بافت نرم و حتی استخوان‌ها یا تشریح بافت‌ها استفاده می‌شوند. چاقوی جراحی (Scalpel) و قیچی (Scissor) از جمله مهم ترین ابزارهای این دسته هستند. قیچی جراحی برای برش پوست و لایه‌های عمیق‌تر فاسیا، بریدن بخیه‌ها و برداشتن پانسمان زخم استفاده میشود. قیچی ممکن است دسته‌های بلند یا کوتاه داشته باشد. همچنین قیچی ممکن است تیغه‌های صاف، خمیده، یا دندانه دار داشته باشد. نوک آن‌ها نیز ممکن است تیز یا صاف باشند. قیچی‌هایی که نوک ظریفی دارند برای استفاده در فضاهای بسیار محدود ایده‌آل هستند؛ به عنوان مثال برای استفاده در چشم پزشکی یا جراحی مغز و اعصاب که نیاز به برش ظریف بافت دارند، طراحی شده‌اند. با استفاده از این تیغه‌های تیز میتوان برش‌های سریع و دقیق با کمترین آسیب بافتی ایجاد کرد. قیچی‌هایی که با ساختار محکم‌تر و قوی‌تری طراحی شده‌اند برای بریدن بافت‌های ضخیم‌تر یا رگ‌ها مفید هستند. قیچی با نوک منحنی شکل نیز انتخاب خوبی برای جلوگیری از بریدن بافت‌های زیرین است.
چاقوی جراحی نیز یکی از اساسی‌ترین ابزارهای مورداستفاده حین جراحی است. این ابزار، چاقویی است با تیغه‌ای کوتاه (حدود ۱ تا ۳ سانتی‌متر) که برای ایجاد برش در پوست یا سایر بافت‌ها استفاده میشود. تیغه آن بسیار کوچک است و این ویژگی سبب ایجاد برش‌های تمیز میشود. در واقع چاقوی جراحی دقیق‌ترین ابزار برای تشریح بافت است و در مقایسه با قیچی کمترین آسیب را به بافت اطراف وارد می‌کند. چاقوی جراحی معمولاً از یک تیغه یکبارمصرف و یک دسته چندبارمصرف تشکیل شده است؛ البته ممکن است به طورکلی یکبارمصرف باشد. چاقوهای جراحی را بر اساس اندازه و شکل آن‌ها میتوان دسته بندی کرد. هر یک از آن‌ها برای کاربردهای متفاوتی مناسب هستند.
نمونه‌های دیگر ابزارهای جراحی که برای برش یا تشریح استفاده می‌شوند عبارتند از: استخوان بر (Bone cutter)، دیسکاتورهای بلانت (Blunt dissectors)، فورسپس بیوپسی (Biopsy forceps) و غیره.
۲-ابزارهای لازم برای گرفتن یا نگه داشتن بافت (Grasping or holding instruments)
جراحان از ابزارهای خاصی برای گرفتن یا نگه داشتن بافت‌ها استفاده می‌کنند تا به دید نزدیک‌تری از موضع عمل برسند. از مهم‌ترین ابزارهای این دسته میتوان به فورسپس (Forceps) و گیره (Clamp) اشاره کرد. فورسپس جراحی یکی از پرکاربردترین و متنوع‌ترین ابزارهای جراحی است. هدف اصلی استفاده از آن‌ها گرفتن، نگه داشتن یا تثبیت بافت است. مانند قیچی و چاقوی جراحی، فورسپس‌ها نیز در طیف وسیعی از مدل‌ها و اندازه‌ها در دسترس هستند که هر یک برای کاربردهای خاصی مناسب هستند. فورسپس می‌تواند نوک صاف یا منحنی داشته باشد. نوک صاف چسبندگی و دقت بیشتری را فراهم می‌کند؛ در حالی که نوک منحنی شکل دید بیشتری را ارائه می‌دهد. انتخاب فورسپس باید بر اساس اندازه و ماهیت بافت موردنظر باشد. از گیره‌ها نیز استفاده‌های زیادی میشود. از آن‌ها میتوان برای نگه داشتن بافت‌ها در کنار هم، جلوگیری از خونریزی و محکم کردن وسایل یا مواد در جای خود استفاده کرد.
۳-ابزارهای هموستاتیک (Hemostatic instruments)
این دسته شامل ابزارهای مورداستفاده برای انسداد عروق و توقف خونریزی می‌باشد. برای مثال الکتروکوتر و ابزارهای مرتبط با آن، فورسپس هموستاتیک، هموستات و کلیپس‌های عروقی برای کنترل خونریزی استفاده می‌شوند.
۴-رترکتورها (Retracting surgical instruments)
رترکتور (اکارتور) یک ابزار جراحی است که برای باز نگه داشتن برش جراحی یا نگه‌داشتن اندام‌ها و بافت‌های خاص استفاده میشود تا موضع جراحی در تمام طول عمل در دسترس باشد. اصطلاح رترکتور معمولاً یک ابزار فولادی ساده را توصیف می‌کند که دارای تیغه‌ای منحنی شکل، قلاب‌دار یا زاویه‌دار است و به صورت دستی برای کمک به حفظ موقعیت مطلوب بافت در حین جراحی استفاده میشود. اما رترکتورها می توانند خودکار نیز باشند و دیگر پس از قرار دادن آن‌ها نیازی به نگه داشتن نداشته باشند.
به این ترتیب رترکتورهای جراحی (دستی یا خودکار)، برش را در طول عمل جراحی باز نگه می‌دارند و دید و دسترسی خوبی برای جراحان و اعضای اتاق عمل فراهم می‌کنند. امروزه آن‌ها در اندازه‌ها، شکل‌ها و طرح‌های مختلفی عرضه می‌شوند. شرکت آسیا جراح پیشرو یکی از تولیدکنندگان رترکتورهای خودکار و یکبارمصرف در ایران می‌باشد.
برای انتخاب ابزار جراحی مناسب باید به چه نکاتی توجه کرد؟
هنگام انتخاب ابزار جراحی به چند نکته کلیدی باید توجه کرد:
- نوع عمل جراحی: هر جراحی نیاز به وسایل عمومی و اختصاصی دارد که پیش از شروع جراحی انتخاب و آماده می‌گردند.
- سن، وزن و جثه بیمار: ابزاری که برای یک نوزاد استفاده میشود، مسلما با ابزاری که برای یک فرد بزرگسال استفاده میشود متفاوت است.
- هر چند وقت یکبار از آن ابزار جراحی استفاده خواهید کرد؟ اگر قصد دارید از تجهیزات جراحی زیاد استفاده کنید، به دنبال تجهیزاتی باشید که با مواد بادوام تر ساخته شده‌اند؛ زیرا برای مدت طولانی تری قابل استفاده می‌مانند.
جمع بندی
علاوه بر مواردی که ذکر شد، لوازم جانبی بسیار زیاد دیگری بسته به نوع جراحی موردنیاز است. برخی از ابزارهای جراحی که نام برده شد، همه کاره هستند؛ یعنی در طیف وسیعی از کاربردها میتوان از آن ها استفاده کرد. اما کاربردهای خاص به ابزارهای جراحی خاص تری نیاز دارند (برای مثال ابزارهای کوچکتر، تیزتر یا دقیق تر).
در ویدئو زیر تجهیزات عمومی مورد استفاده در اتاق عمل را به همراه توضیحات مشاهده خواهید کرد.
منابع
ویدئو مرتبط: نظافت اتاق عمل چه زمان هایی و به چه صورت انجام میشود؟
امتیاز کاربران
[تعداد نظرات: ۳ میانگین نمره: ۴.۳]
برای نوشتن دیدگاه باید وارد بشوید.