گاز اتیلن اکساید چیست؟

اتیلن اکساید ترکیبی آلی با فرمول C2H4O است. این ترکیب یک اتر سیکلیک (حلقوی) است. اتیلن اکسید گازی قابل اشتعال، بی رنگ در دمای اتاق، با بوی خوش ملایم است. امروزه استریلیزاسیون پزشکی به فرایندی مهم و مورد نیاز تبدیل شده است. استلریلیزاسیون اتیلن اکساید (Ethylene oxide sterilization) به خاطر مزایای غیرقابل انکار آن در مقایسه با فناوری های دیگر، بسیار مؤثر شناخته شده است. به منظور بررسی صحت عملکرد سیستم استریلیزاسیون از چسب اتیلن اکساید استفاده می شود که در ادامه با آن آشنا خواهیم شد.

به دلیل در معرض قرار گرفتن بیمار با عفونت های ناشی از میکرو ارگانیسم هایی که در ابزارها و دستگاه های مورد استفاده در بیمارستان ها وجود دارند، استریلیزاسیون پزشکی بسیار مورد توجه است. تابش و عقیم سازی با اتیلن اکساید دو فرایندی هستند که در صنعت تجهیزات پزشکی برای ارائه محصول استریل به کار می روند. همان طور که گفته شد استلریلیزاسیون اتیلن اکساید (Ethylene oxide sterilization) یک روش استریل استثنایی است و به خاطر مزایای غیرقابل انکار آن در مقایسه با فناوری های دیگر، مؤثرتر شناخته شده است. این روش دارای فعالیت ضد باکتری، ضد ویروس و ضد اسپور است.

مکانیسم عمل گاز اتیلن اکساید

اتیلن اکساید به دلیل قابلیت نفوذ بالایی که دارد از اهمیت عمده ای برای غیرفعال کردن میکروارگانیسم ها برخوردار است. قابلیت اتصال این ماده به اسیدهای نوکلئیک میکروارگانیسم ها باعث تبدیل آن به یک ماده ی استریل کننده شده است. این اتصال باعث ترویج نازایی در بین جمعیت میکروبی می شود.

مزایای استفاده از گاز اتیلن اکساید

1. تجهیزات استریلایزر گاز اتیلن اکساید در از بین بردن میکروارگانیسم های پاتولوژیک همراه با اسپور آن ها بسیار مؤثر و قابل اعتماد است.
2. مناسب برای استریل سازی تجهیزاتی است که نمی توانند دمای بالا را تحمل کنند.
3. با مواد بسیاری سازگار است.
4. قابلیت نفوذ بسیار بالایی دارد؛ به ‌طوریکه اجسام متخلخل را به راحتی استریل می‌کند. برای استریل کردن ابزارهایی که به رطوبت حساسیت نشان می دهند (وسایل فلزی) مناسب می باشد.

آشنایی با دستگاه استریل اتیلن اکساید

دستگاه استریل اتیلن اکساید وسیله‌ای برای استریل کردن ابزار پزشکی و آزمایشگاهی در دمای پایین و با استفاده از گاز اتیلن اکساید است. معمولا در شرکت های تولید کننده محصولات پزشکی یکبار مصرف بعد از اتمام فرآیند تولید و بسته بندی نیاز به استریل محصولات می باشد. این استریل باید در دمای پائین صورت پذیرد تا جلوی تخریب لوازم و بسته بندی ها گرفته شود و لذا انجام استریل با دستگاه ­های اتوکلاو که از طریق بخار آب در درجه حرارت حدود ۱۵۰ درجه سانتی گراد و وکیوم انجام می شود برای این کار میسر نمی باشد. بدین منظور در فرآیند استریل از گاز اتیلن اکساید (Ethylene Oxide Gas) استفاده شده و به این فرایند استریل سازی با گاز اتیلن اکساید گفته می شود.

با توجه به شرایط فوق در هنگام استفاده از گاز اتیلن اکساید، رعایت موارد ایمنی و همچنین نوع تجهیزات مورد استفاده بسیار مهم می باشد.

کپسول اتیلن اکساید که مخزن اصلی گاز مورد استفاده برای این نوع استریل می باشد سیلندر هایی از جنس استیل ضد زنگ (Stainless Steel) با گرید ۳۱۶ می باشد که به همراه شیر مخصوص تحت شرایط ویژه ی استاندارد تولید شده و برای جلوگیری از احتراق و انفجار باید دور از گرما و جرقه نگهداری شود.

کاربردهای دستگاه استریل اتیلن اکساید

سیستم های اتوکلاو پری وکیوم اتیلن اکساید به دلیل نفوذ پذیری بسیار زیاد گاز اتیلن اکساید و همچنین توانایی در از بین بردن باکتری ها، قارچ ها و کپک ها، برای استریل کردن موادی که نمی توان آن ها را با استفاده از حرارت استریلیزه نمود، کاربرد فراوانی دارد. این گاز به منظور استریل انواع محصولات پزشکی یکبار مصرفی و انواع لوازم آزمایشگاهی مانند: باند و گاز استریل، لباس یکبار مصرف پزشکی، شان و گان جراحی، نخ جراحی (نخ بخیه)، نخ و سوزن جراحی، سوند معده، سرنگ یکبار مصرف و سایر محصولات یکبار مصرف پزشکی کاربرد دارد.

همچنین جهت استریل کتب و اسناد قدیمی و خطی می توان از این دستگاه استفاده نمود

کنترل کیفی عملکرد اتوکلاو اتیلن اکساید

اندیکاتورهای شیمیایی و بیولوژی برای نمایش و اطمینان از در معرض قرار گرفتن با گاز اتیلن اکساید به صورت تجاری وجود دارند. شاخص ­های شیمیایی به صورت نوار چسب (چسب اتیلن اکساید)، لیبل، کارت و …  تولید می گردند که وقتی در معرض گاز اتیلن اکساید قرار گرفتند تغییر رنگ می­ دهند.

اندیکاتورهای بیولوژی مطمئن ترین اندیکاتورهای کنترل استریلیزاسیون می باشند زیرا مستقیما میکروارگانیسم ها را در معرض شرایط استریل قرار می دهند. در این روش از مقاوم ترین میکروارگانیسم هایی که پاتوژن هم نیستند استفاده می شود مثل استئاروترموفیلوس و گونه های ژئوباسیلوس. از آن جایی که این اسپورها مقاوم ترین نوع اسپورها هستند، با از بین رفتن آن ها می توان اطمینان حاصل کرد که پاتوژن های بالقوه دیگر نیز همگی از بین رفته اند.

برای آشنایی و خرید چسب اتوکلاو اینجا کلیک کنید

چسب اتیلن اکساید

اندیکاتور کلاس ۱ یا چسب OK صرفا جهت استفاده در خارج بسته های استریل به کار می رود. پس از تکمیل بسته بندی وسایل، روی بسته بندی را با این چسب ثابت می نمایند، یا قسمتی از آن را بریده و روی بسته بندی می چسبانند تا پس از انجام فرآیند استریل تغییر رنگ این اندیکاتور ها نشانگر صحت عملکرد سیستم استریلیزاسیون باشد.

برای فهمیدن اینکه پک (بسته) به طور کامل استریل شده است یا خیر، می بایست از اندیکاتور های دیگر همچون کلاس ۵ و روش های دیگری همانند کشت پس از استریل بهره جست.

ویژگی های نوار یا چسب اتیلن اکساید AJP

• چسب تست AJP یک نوار مقاوم با پایه­ ی کاغذ که با رویه ­ی چسبنده­ ی قوی پوشیده شده است.
• چسب اتیلن اکساید AJP جهت استفاده در چرخه استریل اتیلن اکساید طراحی شده است.
• رول هر حلقه چسب در عرض ۱۹ میلی متر و به طول ۴۵ متر ساخته شده اند.
• چسب تست اتیلن اکساید بدون سرب می باشد.
• جوهر نشانگر روی نوار اتیلن اکساید AJP با خطوط مورب نارنجی رنگ مطابق با استاندارد ۱-۱۱۱۴۰ که در زمان تکمیل استرلیزاسیون این خطوط با تغییر به رنگ زرد ظاهر می­ شوند.
• چسب های تست AJP خاصیت جدا شدن راحت بدون گذاشتن هیچ گونه باقیمانده­ ی چسبناک بر روی بسته را دارند
• تغییر رنگ تست کاملا واضح می باشد.