اهمیت استفاده از اندوبگ در جراحی لاپاراسکوپی

لاپاراسکوپی به عنوان یک روش جراحی کم تهاجمی، انقلابی در زمینه جراحی شکمی ایجاد کرده است. این رویکرد مزایای متعددی از جمله کاهش درد و عوارض پس از عمل، مدت زمان بستری در بیمارستان را کاهش و زمان بهبودی را افزایش می‌دهد. خارج کردن صحیح بافت از موضع عمل یک نکته‌ی مهم در جراحی لاپاراسکوپی است و برای تمامی نمونه‌­ها صرف نظر از خوش خیم یا بدخیم بودن آن‌ها اعمال می­‌شود. طی عمل لاپاراسکوپی، استفاده از کیسه‌‌ی تخلیه‌ی نمونه که اصطلاحا به آن اندوبگ گفته می‌­شود، نقشی حیاتی در سهولت برداشتن بافت­‌ها، اندام‌ها یا نمونه‌های جدا شده از حفرات بدن دارد. سعی شده در این مقاله به بررسی مزایای استفاده از  اندوبگ در جراحی لاپاراسکوپی و اثربخشی آن‌ها پرداخته شود.

اندوبگ چیست و چگونه استفاده می‌شود؟

اندوبگ یا کیسه‌ی تخلیه‌ی نمونه در طول جراحی لاپاراسکوپی برای برداشتن صحیح و کارآمد نمونه­‌های بافتی یا اندام­‌ها از بدن بیمار استفاده می­‌شود. این کیسه‌­ها در ابعاد و اندازه‌­های متنوعی تولید می‌­شوند؛ تا برای خارج کردن نمونه‌­ها با ابعاد متفاوت مناسب باشند.

طریقه‌ی استفاده از اندوبگ به این صورت است که ابتدا اندوبگ از طریق تروکار وارد بدن بیمار شده و برای تخلیه‌ی نمونه‌ی موردنظر کیسه باز می­‌شود. زمانی که نمونه در داخل کیسه قرار گرفت،با استفاده از هندل(دسته‌ی اندوبگ) ،کیسه بسته شده و از طریق برش لاپاراسکوپی از بدن بیمار خارج می­‌شود.

چرا از اندوبگ در جراحی لاپاراسکوپی استفاده می‌شود؟

• محفاظت از نمونه: هنگام انجام جراحی لاپاراسکوپی ممکن است لازم باشد که جراح بافت، اندام یا نمونه خاصی را از بدن بیمار خارج کند. در این صورت، قرار دادن نمونه در داخل یک کیسه به محافظت از آن در برابر آسیب یا پخش شدن آن در حین خارج کردن کمک می‌کند. در واقع، کیسه اندوبگ به عنوان یک مانع عمل می­کند و از تماس نمونه با سایر بافت‌­ها، مایعات یا باکتری­‌های موجود در حفره شکمی جلوگیری می‌کند.
• به حداقل رساندن آلودگی محل جراحی: هدف جراحی لاپاراسکوپی به حداقل رساندن خطر عفونت و آلودگی است. استفاده از اندوبگ تضمین می‌­کند که نمونه‌­های عفونی یا آلوده به طور دست نخورده از بدن خارج شوند و خطر گسترش باکتری­‌ها یا سلول­‌های تومور به مناطق دیگر را کاهش مدهد.
• تسهیل خارج کردن نمونه: برخی از بافت­‌ها یا اندام­‌ها ممکن است با روش مستقیم و بدون اندوبگ به سختی از برش‌­های کوچک لاپاراسکوپی خارج شوند. در حالیکه استفاده از اندوبگ یک روش کنترل شده و کارآمد برای خارج کردن نمونه­‌های حجیم یا ظریف است. جراح، کیسه را در بدن باز می‌کند و نمونه را با دقت داخل آن قرار می­‌دهد و سپس کیسه را محکم می‌بندد. سپس کیسه‌ی مهر و موم شده از طریق یکی از برش­‌ها خارج می شود و آسیب به بافت­‌های اطراف به حداقل می­رسد.
• امکان Morcellation (قطعه قطعه کردن): Morcellation تکنیکی است که برای تبدیل  کردن نمونه‌­های بزرگ به قطعات کوچکتر با هدف حذف و خروج راحت تر آن‌­ها استفاده می­‌شود. در موارد خاص (مانند برداشتن رحم یا کلیه) نمونه از طریق برش­‌های کوچک لاپاراسکوپی به راحتی خارج نمی‌­شود. اما اندوبگ به جراح این امکان را می­دهد که نمونه را داخل کیسه قطعه قطعه و سپس به راحتی خارج کند. همچنین اندوبگ از پراکندگی قطعات بافت در حفره شکمی جلوگیری می­‌کند.
• تسهیل معاینه پاتولوژیک: نمونه­‌های برداشته شده طی جراحی لاپاراسکوپی اغلب برای معاینه پاتولوژیک برای کمک به تشخیص به آزمایشگاه ارسال می­‌شوند. قرار دادن نمونه در یک کیسه به حفظ یکپارچگی آن کمک می­‌کند و شناسایی و بررسی آن را برای کارشناسان آسان می‌سازد.
• بهبود کارایی جراحی لاپاراسکوپی: بدون استفاده از اندوبگ، معمولا نمونه باید از طریق یک برش بزرگتر از بدن خارج شود. این موضوع می‌­تواند زمان بر و آسیب زا باشد. اما با استفاده از اندوبگ می‌توان نمونه را از طریق تروکار و یا به راحتی از طریق برش‌های ایجاد شده برای ابزار لاپاراسکوپی خارج کرد و مدت زمان مورد نیاز برای عمل را کاهش داد.

به طور کلی، استفاده از اندوبگ در جراحی لاپاراسکوپی ایمنی بیمار را افزایش می‌دهد، خطر عفونت را کاهش می‌دهد و حذف نمونه‌ها را تسهیل می‌کند و در عین حال ترومای بافتی را به حداقل می‌رساند.

اندوبگ از چه موادی تولید می‌شود؟

اندوبگ‌­های مورد استفاده در جراحی لاپاراسکوپی معمولاً از مواد انعطاف پذیر و غیر قابل جذبی ساخته می‌­شوند که با بدن انسان سازگار هستند. این مواد به دلیل زیست سازگاری، استحکام و انعطاف پذیری بالایی که دارند برای ساخت اندوبگ مناسب هستند. مواد مورد استفاده در ساخت اندوبگ ها بی اثر هستند، یعنی با بافت‌­ها یا مایعات داخل بدن واکنش نمی‌­دهند و ایمنی و یکپارچگی نمونه­‌های خارج شده را حفظ می­‌کنند.

متداول ترین مواد مورد استفاده برای ساخت اندوبگ ها عبارتند از:

نایلون: نایلون یک پلیمر مصنوعی قوی و بادوام است که اغلب برای ساخت اندوبگ ها استفاده می‌­شود. این ماده، استحکام کششی فوق العاده‌­ای دارد و می­‌تواند نیروهای وارد شده در طول لاپاراسکوپی را تحمل کند. در عین حال، کیسه­‌های نایلونی انعطاف پذیر هستند و به راحتی می‌توان آن­‌ها را تغییر داد تا اندازه­‌ها و اشکال مختلف نمونه را در خود جای دهند.

پلی استر: پلی استرها یکی دیگر از مواد رایج مورد استفاده در ساخت اندوبگ ها هستند. این ماده نیز مانند نایلون محکم، مقاوم در برابر پارگی و انعطاف پذیر است. اندوبگ های پلی استری اغلب با ساختاری مشبک یا توری شکل طراحی می­‌شوند که این ساختار ضمن جلوگیری از تکه تکه شدن یا نشت بافت، امکان مشاهده بهتر نمونه را فراهم می‌کند.

پلی اتیلن: پلی اتیلن یک پلیمر ترموپلاستیک است که اغلب در کاربردهای پزشکی استفاده می­‌شود. از مهم ترین خواص این ماده می‌توان به مقاومت شیمیایی بالا، سمیت کم و انعطاف پذیری بالا اشاره کرد. اندوبگ های پلی اتیلنی سبک هستند و به راحتی میتوان آن­‌ها را در حین جراحی دستکاری کرد.

پلی یورتان: پلی یورتان نیز یکی از پلیمرهای مورد استفاده برای ساخت اندوبگ می­‌باشد. این پلیمر ترموپلاستیک به دلیل استحکام بالایی که دارد از نشت محتویات به خارج از کیسه جلوگیری می‌­کند و مقاومت بالایی به پارگی دارد. بنابراین اندوبگ های ساخته شده از پلی یورتان، دوام و استحکام بالایی دارند.

کاربرد اندوبگ ها

• اندوبگ ها معمولاً در جراحی­‌هایی مانند کوله سیستکتومی (برداشتن کیسه صفرا)، آپاندکتومی (برداشتن آپاندیس) و هیسترکتومی (برداشتن رحم) و غیره استفاده می­‌شوند. اندوبگ ها همچنین برای برداشتن سایر اندام‌­ها مانند طحال یا کلیه استفاده می­‌شوند.
• اندوبگ ها در روش‌­هایی مانند میومکتومی (برداشتن فیبروم رحم)، برداشتن غدد لنفاوی، تومور یا نمونه برداری از بافت­‌ها نیز مورد استفاده قرار می‌­گیرند.
• در مواردی که نمونه ممکن است حاوی مواد عفونی یا خطرناک باشد، برای اطمینان از مهار و جلوگیری از قرار گرفتن بدن در معرض عفونت از اندوبگ‌ها استفاده می­‌شود.

اندوبگ در جراحی لاپاراسکوپی چگونه بسته می‌شود؟

پس از قرار دادن نمونه در داخل اندوبگ، کیسه می­‌بایست بسته شود تا از نشت محتویات به حفره شکمی جلوگیری شود. بسته به طراحی سازنده، انواع مختلفی از مکانیسم­‌های بسته شدن برای اندوبگ­ ها وجود دارد. یکی از رایج ترین مکانیسم­‌های بستن اندوبگ، استفاده از بند کشی است. به این صورت که اندوبگ دارای یک بند کشی است که از انتهای باز آن عبور می‌کند. پس از قرار دادن نمونه در داخل کیسه، جراح بند را می‌­کشد تا دهانه آن محکم شود و کیسه را محکم می­‌بندد.

در برخی از اندوبگ ها نیز از گیره برای محکم کردن انتهای باز آن استفاده می‌­شود. همچنین برخی از اندوبگ ها دارای نوارها یا زبانه­‌های چسبنده در انتهای باز خود هستند. به این صورت پس از قرار دادن نمونه در داخل، از این قسمت­‌های چسبنده برای بستن کیسه استفاده می‌­شود.

بسیار مهم است که جراحان دستورالعمل­‌های سازنده را در مورد مکانیسم بسته شدن اندوبگ دنبال کنند. بسته شدن مناسب، نگهداری ایمن نمونه را تضمین می‌کند و خطر آلودگی یا نشت آن حین خارج کردن را به حداقل می­رساند.

اندوبگ های ساده (دستی) و خودکار (اتومات) چه تفاوتی دارند؟

اندوبگ های تولیدی شرکت آسیا جراح پیشرو را می‌توان به دو دسته کلی خودکار و ساده تقسیم کرد. شیوه باز و بسته کردن این دو مدل متفاوت است. در مدل خودکار، پس از فشردن هندل (دسته‌ی اندوبگ) به سمت داخل، کیسه به صورت خودکار از طریق فنرهای تعبیه شده باز می‌گردد ولی در مدل ساده، پس از فشردن هندل (دسته‌ی اندوبگ) کیسه به همراه نوار فلزی جهت بستن کیسه به داخل موضع عمل پرتاب می‌شود.

در ارتباط با طریقه بستن نیز تفاوت‌هایی بین این دو مدل از اندوبگ وجود دارد؛ به این صورت که هنگام استفاده از اندوبگ ساده یا دستی در جراحی لاپاراسکوپی، جراح می­بایست پس از قرار دادن نمونه داخل اندوبگ ابزار مناسبی مانند پنس را از طریق تروکار وارد حفره شکمی کرده و با استفاده از آن کیسه اندوبگ را ببندد.

اما طراحی اندوبگ های خودکار به این صورت است که در انتهای سر باز کیسه آن‌ها، نخی قرار داده شده که این نخ خارج از حفره شکمی قرار می­‌گیرد و به راحتی با کشیدن آن کیسه اندوبگ بسته می‌­شود. به این صورت اندوبگ های خودکار به طور ایمن با استفاده از یک نخ بسته می‌­شوند؛ درحالیکه اندوبگ های ساده یا دستی با استفاده از پنس توسط خود جراح بسته می‌­شوند.

محدودیت های استفاده از اندوبگ در جراحی لاپاراسکوپی

در حالیکه اندوبگ‌ها مزایای زیادی دارند، محدودیت­‌هایی نیز برای استفاده از آن­‌ها وجود دارد. ملاحظاتی مانند احتمال پارگی کیسه و هزینه‌های مرتبط با استفاده از کیسه وجود دارد. از طرفی استفاده از اندوبگ ها برای برداشتن نمونه­‌های بزرگ چالش برانگیز است.

جمع بندی

اندوبگ‌ها نقش مهمی در جراحی لاپاراسکوپی دارند و امکان برداشتن ایمن بافت­‌ها و اندام‌­های بریده شده را فراهم می‌‌کنند. پیشرفت در فناوری اندوبگ‌ها کارایی، دوام و محفاظت از نمونه را بهبود داده است. اندوبگ‌­ها با کاربردهای گسترده خود به موفقیت جراحی­‌های کم تهاجمی و بهبود شرایط بیمار کمک می‌­کنند.