
عمل جراحی بدون بیهوشی (+مزایا و محدودیتها)

در دنیای جراحی مدرن، پیشرفتهای پزشکی و تکنیکهای جدید باعث شده است که برخی از عملهای جراحی بدون نیاز به بیهوشی عمومی انجام شوند. این نوع جراحیها که به طور معمول با استفاده از بی حسی موضعی یا آرام بخشها صورت میگیرند، به بیمار این امکان را میدهند که بدون نیاز به بیهوشی عمومی و عوارض جانبی آن، جراحیهای کم تهاجمی یا سبکتری را تجربه کنند. این روشها نه تنها خطرات احتمالی ناشی از بیهوشی عمومی را کاهش میدهند، بلکه میتوانند زمان بهبودی را نیز کوتاهتر کنند و تجربه جراحی را برای بیماران راحتتر و امنتر نمایند. در این مقاله به بررسی انواع جراحیهایی خواهیم پرداخت که میتوانند بدون نیاز به بیهوشی عمومی انجام شوند و مزایای عمل جراحی بدون بیهوشی را مورد بررسی قرار خواهیم داد.
انواع بیهوشی
در جراحیها از انواع مختلف بیهوشی برای مدیریت درد و راحتی بیمار استفاده میشود که انتخاب هر یک بستگی به نوع جراحی و وضعیت عمومی بیمار دارد. انواع مختلف بیهوشی عبارت است از:
- بیحسی موضعی(Local anesthesia): در این نوع بیهوشی، تنها یک ناحیه خاص و کوچک از بدن بیحس میشود و بیمار در طول جراحی بیدار میماند. بیحسی موضعی معمولاً برای جراحیهای کوچک و کم تهاجمی استفاده میشود و میتواند با تزریق دارو به ناحیه آسیب دیده یا جذب دارو از طریق پوست انجام شود. در صورتی که نیاز به بیحسی در ناحیه وسیعتری باشد، از بیحسی منطقهای استفاده میشود.
- بیحسی منطقهای (Regional anesthesia): این نوع بیهوشی به طور خاص یک ناحیه از بدن که قرار است جراحی در آن انجام شود را بیحس میکند (مثلاً کمر به پایین). دو نوع اصلی بیهوشی منطقهای عبارتند از بیهوشی نخاعی (اسپاینال) و بیهوشی اپیدورال.
- بیهوشی عمومی: در این روش، بیمار به طور کامل در حالت خواب عمیق قرار میگیرد. داروهای بیهوشی از طریق ماسک یا لوله تنفسی استنشاق میشوند یا از طریق تزریق وریدی به بدن وارد میگردند. پس از پایان جراحی، داروهای بیهوشی قطع میشوند و بیمار به بخش ریکاوری منتقل میشود.
برای آشنایی بیشتر با بیهوشی و انواع آن اینجا کلیک کنید.
خطرات و عوارض بیهوشی عمومی
بیهوشی عمومی برای بیشتر افراد سالم بدون مشکل انجام میشود و به خوبی کنترل میشود. با این حال، برخی از بیماران ممکن است دچار عوارض جانبی بیهوشی شوند. در اینجا به برخی از عوارض بیهوشی عمومی اشاره شده است:
- گلودرد
- تهوع و استفراغ
- آنافیلاکسی یا واکنش آلرژیک
- هایپرترمی بدخیم
- لرز
- سردرگمی
- مشکلات تنفسی
- آسیب مغزی ناشی از کمبود اکسیژن
- آمبولی
- ایست قلبی
این عوارض هرچند نادرند، اما میتوانند به طور جدی بر سلامت فرد تأثیر بگذارند و نیازمند نظارت و مراقبت دقیق پس از جراحی هستند. این موضوع اهمیت عمل جراحی بدون بیهوشی عمومی (در صورت امکان) را برجسته میکند.
چه عملهایی بدون بیهوشی عمومی قابل انجام هستند؟
بسیاری از جراحیها و فرآیندهای پزشکی میتوانند بدون استفاده از بیهوشی عمومی انجام شوند. این جراحیها معمولاً شامل روشهایی هستند که در آنها فقط بخش خاصی از بدن نیاز به بیحسی دارد و بیمار میتواند در حین عمل هوشیار باشد.
برخی از عملهایی که میتوانند بدون بیهوشی عمومی انجام شوند عبارتند از:
- عملهای ساده پوستی: در عملهایی مانند برداشتن خال، زگیل یا سایر مشکلات پوستی معمولاً از بی حسی موضعی برای بی حس کردن نقطه مورد نظر استفاده میشود.
- عملهای دندانپزشکی: بسیاری از جراحیهای دندانپزشکی از جمله جایگذاری ایمپلنتها و درمانهای ریشه (اندودنتیک) با بیحسی موضعی انجام میشوند.
- جراحیهای ساده چشم: برخی از جراحیهای چشم مانند درمان آب مروارید یا جراحیهای اصلاح بینایی (مثل لیزیک) میتوانند با بیحسی موضعی یا قطرههای بیحسی انجام شوند.
- جراحیهای اورولوژیک: برخی از عملهای اورولوژی مانند درمان سنگهای کلیه از طریق روشهای بدون برش (مثل ESWL) یا درمان برخی مشکلات مثانه با استفاده از بی حسی منطقهای یا موضعی قابل انجام است.
- جراحیهای ارتوپدی: برخی از عملهای ارتوپدی مانند ترمیم شکستگیهای ساده، جراحیهای مفاصل کوچک (مثل زانو یا مچ دست) و برخی جراحیهای دست و پا ممکن است بدون نیاز به بیهوشی عمومی و با کمک بیهوشی نخاعی یا بیهوشی موضعی انجام شوند.
- آندوسکوپی: انواع روشهای آندوسکوپی از جمله لاپاراسکوپی میتوانند بدون نیاز به بیهوشی عمومی انجام شوند.
- جراحیهای مغز و اعصاب: برخی از جراحیهای نخاعی به ویژه در قسمتهای پایین ستون فقرات مانند جراحی درمان دیسک کمر میتوانند تحت بی حسی نخاعی یا اپیدورال انجام شوند.
- لیپوساکشن: در برخی از موارد، لیپوساکشن برای کاهش چربی در برخی نواحی بدن میتواند تحت بیهوشی موضعی انجام شود. البته این بستگی به میزان ناحیهای که باید درمان شود دارد.
این عملها معمولاً برای بیمارانی مناسب هستند که وضعیت سلامتی آنها اجازه میدهد از بیهوشی عمومی پرهیز کنند یا ترجیح میدهند که در حین عمل هوشیار باشند. انتخاب روش بیهوشی بستگی به نوع جراحی، وضعیت پزشکی بیمار و تصمیم جراح و متخصص بیهوشی دارد.
مزایای عمل جراحی بدون بیهوشی
انجام عمل جراحی بدون بیهوشی عمومی مزایای متعددی دارد که میتواند برای بیماران و جراحان بسیار مفید باشد. همانطور که پیش از این گفته شد، بیهوشی عمومی با خطرات و عوارض متعددی همراه است. با حذف بیهوشی عمومی، این عوارض به میزان قابل توجهی کاهش مییابد.
به عنوان مثال، بیهوشی عمومی میتواند فشار زیادی به سیستم قلبی-عروقی و تنفسی وارد کند، به ویژه در بیماران مسن یا افرادی که مشکلات قلبی و ریوی دارند. استفاده از بیحسی موضعی یا منطقهای این خطرات را به حداقل میرساند و انجام عمل را برای این دسته از بیماران ایمنتر میکند.
از طرفی بیمارانی که تحت عمل جراحی بدون بیهوشی عمومی قرار میگیرند، اغلب سریعتر بهبود مییابند و میتوانند زودتر به فعالیتهای روزمره خود بازگردند. همچنین مدت زمان اقامت در بیمارستان کوتاهتر میشود و بیمار در بسیاری از موارد میتواند در همان روز جراحی مرخص شود. کوتاهتر شدن مدت بستری و کاهش نیاز به مراقبتهای بعد از عمل میتواند هزینههای کلی درمان را کاهش دهد.