کنترل خونریزی یکی از مهمترین چالشها در اتاق عمل است که نقش حیاتی در حفظ ایمنی بیمار و موفقیت عمل جراحی ایفا میکند. کاهش خونریزی نه تنها دید جراح را بهبود میبخشد، بلکه از بروز عوارض پس از جراحی نیز جلوگیری میکند. تامپونهای جراحی به عنوان ابزاری تخصصی برای جذب خون و ترشحات حین عمل به کار میروند و انواع متعددی دارند که بسته به نوع جراحی و نیاز بیمار انتخاب میشوند. در این میان، تامپونهای مغز و اعصاب با طراحی خاص و ویژگیهای منحصر به فرد خود به عنوان محصولی بسیار مفید و کاربردی شناخته میشوند. در این مقاله به بررسی اینکه تامپون مغز و اعصاب چیست، در چه سایزهایی تولید میشود و ویژگیها و نکات ایمنی مرتبط به آنها میپردازیم تا نقش کلیدی آنها در عملهای جراحی تخصصی مشخص شود.
تامپون جراحی چیست؟
تامپون جراحی در واقع یک پد استریل و جاذب است که وظیفه آن کنترل و جمعآوری خون و ترشحات در حین جراحی است. وقتی جراح در اعماق بدن مشغول انجام اقدامات دقیق و حساس جراحی است، این ابزار کوچک به او کمک میکند تا موضع عمل را تمیز و قابل مشاهده نگه دارد.
تامپونها از الیاف پنبهای یا مواد مصنوعی ویژهای ساخته میشوند که نه تنها قدرت جذب بالایی داشته باشند، بلکه به بافتها نچسبند و در زمان برداشتن، آسیبی به موضع عمل وارد نکنند. این محصولات در شکلها و اندازههای گوناگون تولید میشوند تا بسته به نوع جراحی و نیاز بیمار، بهترین عملکرد را داشته باشند.
انواع تامپون جراحی
تامپونهای جراحی، ابزارهای کوچک اما حیاتی هستند که حضورشان در بسیاری از عملها اجتناب ناپذیر است. این محصولات در اندازهها و شکلهای مختلف تولید میشوند تا بتوانند پاسخگوی شرایط گوناگون جراحی باشند و هرکدام ویژگیها و کاربردهای خاص خود را دارند.
از جمله رایجترین تامپونهایی که در اتاق عمل استفاده میشوند، میتوان به این موارد اشاره کرد:
- تامپون نواری باریک (مش بینی)
- تامپون نواری پهن (مش واژینال)
- تامپون مغز و اعصاب (پنبه دمدار)
- پینات یا زی زی
- پد لوزه
تامپون مغز و اعصاب چیست؟
تامپون مغز و اعصاب که با نامهای پنبه دمدار، پتی، کاتانوئید یا نوروسرجیکال اسپونژ نیز شناخته میشود، قطعاتی نرم و جاذب از الیاف طبیعی مانند پنبه یا سلولز هستند که به شکل مربع یا مستطیل طراحی میشوند. این محصول به صورت استریل و یکبار مصرف تولید شده و کاربرد اصلی آن، کنترل خونریزی (هموستاز) و محافظت از بافتهای حساس ناحیه جراحی است.
عملکرد پتی به این صورت است که هنگام تماس با محل خونریزی، خون را جذب کرده و با اعمال فشار یکنواخت و ملایم به موضع منجر به ایجاد لخته در جلوی مویرگهای آسیب دیده و توقف سریعتر خونریزی میشود.
این تامپونها در اندازهها و ابعاد متنوعی در دسترس هستند و انتخاب مدل مناسب به ترجیح جراح و شرایط بالینی بیمار بستگی دارد.
دلیل نامگذاری تامپون مغز و اعصاب
اینکه دلیل نامگذاری تامپون مغز و اعصاب چیست، سوال بسیاری از کاربران است. این تامپونها به دلیل نقش حیاتی در کنترل خونریزی و حفظ دید جراح حین انجام جراحیهای حساس و پیچیده مانند عملهای مغز و اعصاب و ستون فقرات به این نام شناخته میشوند. البته باید توجه داشته باشید که کاربرد این تامپون محدود به جراحیهای مغز و اعصاب نیست و در سایر عملهای ظریف نیز به طور گسترده استفاده میشود.
تامپون مغز و اعصاب (پتی) در چه مواردی کاربرد دارد؟
تامپون مغز و اعصاب کاربرد گستردهای در جراحیهای تخصصی دارد. این محصول عمدتاً در جراحی مغز و اعصاب، جراحی ستون فقرات و همچنین برخی جراحیهای گوش، حلق و بینی، میکروسرجری، عروق قلب، جراحی دست و غیره مورد استفاده قرار میگیرد.

مهمترین ویژگیهای تامپون مغز و اعصاب (پنبه دمدار)
تامپون مغز و اعصاب استاندارد و باکیفیت باید دارای چند ویژگی کلیدی باشد تا ایمنی و کارایی آن تضمین شود. اگر میخواهید بدانید که مهمترین ویژگیهایی یک تامپون مغز و اعصاب باکیفیت چیست به نکات زیر توجه کنید:
- قدرت جذب بالا: مهمترین وظیفه تامپون مغز و اعصاب، جذب سریع و مؤثر خون و ترشحات است. توانایی جذب بالا هم به کنترل خونریزی کمک میکند و هم دید مناسبی را برای جراح فراهم میآورد تا اقدامات دقیق جراحی بدون اختلال انجام شود.
- عدم چسبندگی به بافت: چسبیدن پتی به بافتهای اطراف میتواند باعث آسیب بافتی یا حتی افزایش خطر عفونت شود. بنابراین، انتخاب تامپونی که با حفظ رطوبت کافی، خطر چسبندگی را کاهش دهد، بسیار ضروری است. همچنین مرطوب کردن تامپون با سرم نمکی پیش از استفاده برای جلوگیری از چسبندگی بسیار مؤثر است.
- استریل بودن: پنبه دمدار باید با روشهای مناسب استریلیزاسیون، استریل شده باشد تا کوچکترین آلودگی را حمل نکند، ریسک عفونت را افزایش ندهد و ایمنی بیمار تضمین شود.
- اندازه مناسب: تامپونها در ابعاد و فرمهای مختلف تولید میشوند. انتخاب سایز و نوع تامپون باید به گونهای باشد که هم موضع مدنظر را به خوبی پوشش دهد و خون را جذب کند و هم فضای کار را محدود نکند و مزاحم دید جراح نشود.
- نرمی و انعطافپذیری: انعطافپذیری باعث میشود که تامپون به راحتی روی بافتهای حساس قرار بگیرد و فشار اضافی ایجاد نکند و پس از اتمام کار هم به راحتی برداشته شود.
- استحکام مناسب: در عین انعطافپذیر بودن، تامپون باید مقاومت کافی داشته باشد تا حین کار پاره یا خرد نشود و استحکام خود را در طول جراحی حفظ کند.
- بدون پرز: پرز میتواند به عنوان جسم خارجی باعث بروز واکنش التهابی شود و درد، تورم و طولانی شدن زمان بهبودی را به دنبال داشته باشد. به همین دلیل باید از تامپونهایی استفاده شود که هنگام استفاده کمترین میزان پرزدهی را داشته باشند.
ویژگیهای تامپون مغز و اعصاب (کاتانوئید) تولیدی شرکت آسیا جراح پیشرو
شرکت آسیا جراح پیشرو با تکیه بر سالها تجربه در زمینه تولید تجهیزات مصرفی اتاق عمل، تامپونهای مغز و اعصاب (پنبه دمدار) را در سایزهای متنوع تولید و عرضه میکند تا پاسخگوی نیازهای مراکز درمانی باشد. این محصول با بهرهگیری از فناوری روز و مواد اولیه مرغوب تولید شده است و به عنوان محصولی باکیفیت و قابل اعتماد در مراکز درمانی مختلف در سراسر کشور استفاده میشود.
از جمله مشخصات برجسته تامپونهای برند AJP میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- تهیه شده از مواد اولیه باکیفیت
- بدون حساسیت
- یکبار مصرف و استریل
- مقاوم در برابر پارگی
- بافت نرم و انعطافپذیر
- با کمترین پرزدهی
- توانایی جذب خون بالا
- دارای نخ دنباله و کارت شمارش
- دارای نخ باریم (رادیوپک)
- حداقل چسبندگی به بافت
- قابل سفارش در سایزهای مختلف
ترکیب این ویژگیها موجب شده تامپونهای مغز و اعصاب آسیا جراح پیشرو به انتخابی مطمئن برای جراحیهای تخصصی تبدیل شوند.

چرا تامپون مغز و اعصاب (پتی) دارای نخ باریم است؟
یکی از ویژگیهای مهم پنبه دمدار (تامپون مغز و اعصاب)، استفاده از نخ باریم در ساختار آن است. نخ باریم حاوی سولفات باریم است؛ مادهای رادیوپک که اشعه ایکس را عبور نمیدهد و به همین دلیل در تصاویر رادیولوژی به طور واضح قابل مشاهده است. این ویژگی به جراح کمک میکند که اگر به هر دلیلی تامپون هنگام عمل در محل جراحی باقی ماند، بتواند با استفاده از تصاویر رادیوگرافی آن را به سرعت ردیابی و خارج کند.
نقش نخ دنباله در ایمنی تامپون مغز و اعصاب چیست؟
یکی از روشهای کاربردی برای جلوگیری از جا ماندن تامپونها در بدن بیمار، استفاده از نخ دنباله در ساختار تامپون مغز و اعصاب است. در طول عمل، جراحان معمولاً از تعداد زیادی تامپون استفاده میکنند که همین امر احتمال فراموش شدن یا جا ماندن تصادفی آنها را افزایش میدهد. این مشکل میتواند پیامدهای جدی برای بیمار به همراه داشته باشد.
برای مدیریت این ریسک، نخ دنبالهای به انتهای هر تامپون متصل میشود. در طول جراحی، انتهای این نخ بیرون از محل جراحی قرار میگیرد تا امکان تشخیص، ردیابی و بیرون آوردن تامپونها به راحتی فراهم شود. به کمک این نخ، تیم جراحی و پرسنل اتاق عمل قادرند به سادگی تعداد و محل قرارگیری تامپونها را کنترل کرده و اطمینان حاصل کنند که هیچکدام از آنها در محل عمل باقی نمیمانند.
توجه داشته باشید که نخ دنباله متصل به تامپون فقط برای شناسایی محل قرارگیری آن طراحی شده است و نباید با کشیدن این نخ، تامپون از محل خارج شود. زیرا احتمال جدا شدن نخ از تامپون وجود دارد که ممکن است منجر به رها شدن تامپون در ناحیه جراحی شود.
نقش کارت شمارش در ایمنی تامپون مغز و اعصاب (پنبه دمدار)
کارت شمارش ابزاری ساده اما بسیار مهم برای افزایش ایمنی تامپون مغز و اعصاب است. این کارت برای ثبت و کنترل دقیق تعداد تامپونها مورد استفاده در طول عمل به کار میرود. در ابتدای جراحی، تعداد مشخصی تامپون روی کارت قرار دارند تا تیم جراحی بتواند به راحتی تعداد موردنیاز تامپون را بردارد و در زمان خارج کردن، دوباره آنها را روی همان کارت بچیند. این فرآیند کمک میکند در پایان جراحی اطمینان حاصل شود که هیچ تامپونی به طور تصادفی در محل جراحی باقی نمانده است.
علاوه بر این، کارت شمارش به عنوان یک سند معتبر تعداد دقیق تامپونهای استفاد شده را ثبت میکند تا در صورت بروز هرگونه مشکل یا ابهام پس از عمل، مدرکی قابل استناد برای پیگیری و تضمین ایمنی بیمار در دسترس باشد.
سایزهای مختلف تامپونهای مغز و اعصاب شرکت آسیا جراح پیشرو
تامپون مغز و اعصاب (پنبه دمدار) در اندازههای مختلفی تولید میشود تا جراحان بتوانند متناسب با نیاز هر عمل جراحی، گزینه مناسب را انتخاب کنند. این تنوع سایز مخصوصاً در جراحیهای ظریف و حساس، اهمیت ویژهای دارد و به تسهیل عملکرد جراح کمک میکند.
شرکت آسیا جراح پیشرو تامپونهای مغز و اعصاب را در سایزهای زیر عرضه میکند:
- ۱۵ × ۲۵ میلیمتر
- ۲۰ × ۵۰ میلیمتر
- ۲۵ × ۷۵ میلیمتر
و به صورت سفارشی در سایزهای زیر در دسترس میباشند:
- ۳۰ × ۱۲۰ میلیمتر
- ۳۰ × ۳۰ میلیمتر
- ۱۰ × ۱۰ میلیمتر
- و سایز اندازهها
کاربرد سایزهای مختلف پنبه دمدار
در جراحیهای مغز و اعصاب و سایر عملهای جراحی که روی ساختارهای بسیار ظریف انجام میشود معمولاً از تامپونهای کوچکتر استفاده میشود. برای جراحیهای تومور، تروما و مواقعی که نیاز به پوشش و محافظت از سطوح وسیعتر است اغلب تامپونهای بزرگتر کاربرد دارند. این طیف وسیع اندازهها، امکان انتخاب دقیق و کارآمد را برای جراح فراهم میکند و به بهبود نتیجه جراحی کمک مینماید.
نکات مهم هنگام استفاده از تامپون مغز و اعصاب (کاتانوئید)
- از بریدن تامپون خودداری کنید. زیرا این کار ممکن است موجب جدا شدن الیاف بسیار ریز از تامپون شود. ورود این ذرات به محل جراحی به عنوان جسم خارجی میتواند زمینه ساز التهاب، عفونت یا چسبندگی بافتی شود.
- تامپونها هرگز نباید در محل جراحی رها شوند. باقی ماندن تامپون یا قطعات آن میتواند موجب واکنشهای ناشی از جسم خارجی و افزایش خطر عفونت گردد.
- تامپونهای مغز و اعصاب برای استفاده کوتاه مدت طراحی شدهاند و نباید بیشتر از یک ساعت در بدن باقی بمانند.
- به هیچ عنوان از نخ دنباله برای خارج کردن تامپون استفاده نکنید. بهترین روش برای بیرون آوردن پنبه دمدار استفاده از پنست است تا محصول با اطمینان کامل از محل عمل خارج شود.
- این تامپونها به صورت یکبار مصرف تولید میشوند و هرگز نباید پس از استفاده مجدداً استریل شده و مورد استفاده قرار بگیرند. استفاده مجدد میتواند خطر آلودگی و عفونت را به دنبال داشته باشد.
- به دلیل احتمال چسبندگی تامپون به بافتهای عصبی، پیش از استفاده باید حتماً تامپون مرطوب شود تا از آسیب به بافتهای حساس هنگام برداشت جلوگیری شود.
- پس از خارج کردن تامپونها حتماً آنها را دوباره روی کارت شمارش قرار دهید تا تعدادشان دقیق کنترل شود.
- بستههای تامپون باید در محیطی خشک و مناسب نگهداری شوند تا از آسیب یا آلودگی احتمالی جلوگیری شود.
- چنانچه بسته بندی تامپون باز یا دچار پارگی شده باشد، باید از مصرف آن خودداری کنید.


برای نوشتن دیدگاه باید وارد بشوید.