تامپون مغز و اعصاب یا پنبه دمدار چیست؟

یکی از مهم‌ترین تامپون‌های مورد استفاده در جراحی‌های حساس و میکروسکوپی، تامپون مغز و اعصاب است که با اسامی و اصطلاحات گوناگونی مانند پنبه دمدار، نوروسرجیکال تامپون، تامپون مغز، پتی و کاتانوئید شناخته می‌شوند. این دسته از تامپون‌ها در سایزها و ابعاد مختلفی تولید می‌شوند که جراح با توجه به کاربرد موردنظر، بهترین سایز را برای کنترل خونریزی انتخاب می‌نماید. پنبه دمدار سایز ۷۵*۲۵ میلی متر یکی از سایزهای بزرگ پنبه دمدار است که در عمل‌های ظریف استفاده می‌شود. در ادامه با این محصول بیشتر آشنا می‌شویم.

پنبه دمدار چیست و چه اجزایی دارد؟

پنبه دمدار یا تامپون‌ مغز و اعصاب نوارهای مربع یا مستطیل شکلی هستند که از الیاف فشرده طبیعی با جذب بالا، نرم و انعطاف پذیر، بدون ایجاد حساسیت و با حداقل پرزدهی تولید می‌شوند. این تامپون‌ها در بسیاری از جراحی‌ها به ویژه جراحی‌های مغز، ستون فقرات، میکروسرجری، عروق ظریف و … برای کنترل خونریزی استفاده می‌گردند.

پنبه دمدار به شکل ساده از ویبریل‌های پنبه‌ای همراه با نخ‌ سیلک تولید شده و در عمل‌های مغز و اعصاب به منظور کاهش خونریزی در اطراف بافت برش خورده و داخل مغز مورداستفاده قرار می‌گرفت. به مرور زمان، این محصول در زمره تولیدات صنعتی قرار گرفت و تغییراتی در طراحی آن صورت پذیرفت.

در رویکرد جدید و صنعتی با توجه به امکان استفاده از اشعه ایکس در تصویربرداری از بافت‌های بدن از یک نخ باریک باریمی به منظور مکان یابی پنبه‌های دمدار استفاده گردید تا در صورت جا ماندن درون موضع عمل، بتوان از طریق اشعه ایکس آن را رهگیری و از موضع عمل خارج کرد.

همچنین برای امکان ردیابی محل قرار گرفتن تامپون‌ها در موضع جراحی از نخ سیلک برای دنباله آن‌ها استفاده شد تا در حین عمل با بیرون قراردادن این نخ‌ها، امکان یافتن و بیرون آوردن تامپون مغز و اعصاب به راحتی فراهم باشد.

نکته دیگر در مورد روش صنعتی، استفاده از کارت‌های بهداشتی شمارش (شمارش از یک تا ده) برای مشخص شدن تعداد تامپون‌ها در ابتدا و انتهای عمل جراحی می‌باشد. این کارت این امکان را به تیم جراحی می‌دهد تا بتوانند به تعداد موردنیاز از روی کارت برداشته و پس از بیرون آوردن از روی کارت شمارش، مجدد تامپون‌ها را روی آن قرار دهند تا در انتهای جراحی به راحتی تعداد آن‌ها مشخص شده و از باقی نماندن تامپون‌ها در موضع جراحی، اطمینان حاصل گردد.

موارد استفاده از تامپون مغز و اعصاب

• کاربرد اصلی تامپون مغز و اعصاب یا همان پنبه دمدار با توجه به جذب سریع و بالای آن، جذب مایعات در محل خونریزی می‌باشد که با قرار گرفتن روی نسج و جذب خون موجب تشکیل لخته در رگ‌ها و کنترل خونریزی می‌‌‌‌‌‌‌گردد.
• با توجه به جذب خوب و نرم بودن کاتانوئیدها و از سوی دیگر امکان صدمه به بافت‌های حساس همچون اعصاب و عروق هنگام استفاده از سرساکشن، میتوان از تامپون‌ها به منظور جلوگیری از برخورد نوک سر آسپیراتور به بافت استفاده نمود. این عمل موجب می‌شود تا علاوه بر جذب مایعات از برخورد مستقیم نوک آسپیراتور به نسج حساس جلوگیری شود.
• پنبه دمدار یا تامپون مغز و اعصاب با توجه به ابعاد و سایز در جراحی‌های گوناگون از جمله جراحی‌های مغز و اعصاب، جمجمه، ارتوپدی، قلب و عروق، عمل‌های میکروسکوپی و … کاربرد دارند. جراح بسته به ناحیه برش خورده و سطح مقطع موضع عمل از هر یک از سایزهای پنبه دمدار استفاده می‌کند.

نحوه استفاده از پنبه دمدار ۷۵*۲۵

نحوه استفاده از پنبه دمدار به این صورت است که آن‌ها را در اطراف بافت برش خورده قرار می‌دهند تا خونریزی بافت برش خورده موجب کاهش دید جراح نشود و در عمل جراحی خللی ایجاد نکند.

معمولاً این تامپون‌ها را که به صورت یکبارمصرف مورد استفاده قرار می‌گیرند، قبل از استفاده در محلول خیس کننده نمکی استریل قرار می‌دهند تا چسبندگی آن به بافت کمتر باشد و راحت تر از موضع عمل خارج شود. خاصیت ارتجاعی پنبه‌های دمدار باعث سهولت در استفاده از آن‌ها می‌شود و میتوان هرکدام از آن‌ها را در هر ناحیه‌ای مورد استفاده قرار داد.

نکات مهم هنگام تولید تامپون مغز و اعصاب

• کیفیت بالای مواد مورد استفاده
• قابلیت جذب بالای مواد مورد استفاده
• بافت نرم و در عین حال مستحکم
• بدون پرزدهی و ایجاد ضایعات ریز در هنگام استفاده
• زیست سازگاری و عدم ایجاد حساسیت که این موضوع کلاس خطر این کالای پزشکی را بالا برده و نیازمند تاییدیه‌های متعدد از سازمان‌های مربوطه است.

کاربرد پنبه دمدار ۷۵*۲۵

سایز بزرگ پنبه‌های دمدار نوارهایی با ابعاد ۷۵*۲۵ میلی متر است که با توجه به ابعاد نسبتاً بزرگ، معمولاً در جراحی‌های لامینکتومی وسیع مهره‌ها و جراحی مغز مورد استفاده قرار می‌گیرد.

ویژگی‌های پنبه دمدار ۷۵*۲۵ برند AJP

مواردی که برای ساخت پنبه دمدار مورد توجه ویژه قرار می‌گیرد، عبارت است از:

• دارای بافت نرم و در عین حال مستحکم باشد.
• در هنگام استفاده پرزدهی و ضایعات ریز نداشته باشد.
• مواد اولیه مورد استفاده کیفیت و قابلیت جذب بالایی داشته باشند.
• برای ردیابی تامپون مغز و اعصاب در موضع عمل، نخ سیلک در ساختار قرار داده شود.
• از کارت شمارش برای شمارش تامپون‌ها استفاده شود.
• از نوار رادیوپک (نشان رادیوگرافی) جهت رهگیری تامپون با اشعه ایکس استفاده شود.
• پنبه دمدار حداقل چسبندگی به بافت را داشته باشد.
• تامپون می‌بایست زیست سازگار باشد و سبب ایجاد حساسیت، تحریک و سرطان زایی نشود.
• تامپون‌های AJP یکبار مصرف و استریل (با گاز اتیلن اکساید) می‌باشند.

نکات مهم در مصرف کاتانوئید

• از برش نوارها خودداری نمایید، زیرا این کار موجب ریزش الیاف ریز محصول در موضع به عنوان یک جسم خارجی شده که این اتفاق ممکن است باعث ایجاد التهاب، چسبندگی و عفونت در موضع عمل گردد.
• تامپون‌ها را برای جلوگیری از پرزدهی احتمالی و چسبندگی، قبل از استفاده مرطوب نمایید.
• بهتر است قبل از خروج تامپون، آن را مرطوب نماییم تا راحت تر از بافت جدا شده و لخته را از روی رگ جدا ننماید.
• به هیچ عنوان نباید از نخ دنباله برای بیرون آوردن تامپون استفاده شود. زیرا ممکن است نخ از انتهای تامپون جدا شده و تامپون داخل موضع جراحی باقی بماند.
• بهترین راه خارج کردن پنبه دمدار از موضع عمل این است که از پنست استفاده شود.
• پس از خارج کردن تامپون‌ها، آن‌ها را روی کارت و در جایگاه خود قرار دهید.
• حتما بسته‌های پنبه دمدار در جای خشک نگهداری شود.
• فقط یکبار استفاده شده و مجدداً استریل و استفاده نشود.
• زمانیکه بسته بندی باز شده و یا صدمه دیده استفاده نگردد.

دلیل وجود کارت شمارش در پنبه دمدار

تامپون مغز و اعصاب به دلیل بافت کوچک و نازکی که دارد، بعد از قرارگیری در موضع عمل به دلیل جذب خون به راحتی از بافت‌های بدن قابل تشخیص نمی‌باشد. این موضوع سبب می‌شود که امکان جا ماندن تامپون درون موضع عمل بسیار بالا رود. به همین دلیل استفاده از کارت‌های شمارش، خطاهای پزشکی را به طور قابل توجهی کاهش می‌دهد و جراح و تیم پزشکی را از اشتباهات احتمالی مطلع می‌سازد.