آشنایی با اسپلینت خارج بینی یا آتل بینی

اسپلینت بینی (یا اسپلینت رینوپلاستی یا گچ بینی یا آتل بینی) وسیله ای از جنس باند گچی، صفحه آلومنیومی و ترموپلاستیکی برای خارج بینی و روی پوست وسیلیکونی برای داخل حفره بینی می باشد تا پس از عمل بینی در برابر ضربات و صدمات احتمالی از آن محافظت کند. جراح، با توجه به نیاز بیمار نوع اسپلینت را انتخاب می کند. اسپلینت موقتی استفاده می شوند و بعد از چند روز برداشته می شوند. در این مقاله قصد داریم تا به معرفی اسپلینت های بینی، دلیل استفاده از آن ها وانواع اسپلینت بینی و نکات مهم در استفاده از آن ها بپردازیم.

انواع اسپلینت بینی

دو نوع اسپلینت بینی وجود دارد:

۱- اسپلینت های داخل بینی

اسپلینت های داخلی بینی، در حفره های بینی قرار داده می شوند و معمولا برای جلوگیری از جابجایی توسط نخ و عبور آن از سوراخ تعبیه شده در پایین آن ها به یکدیگر متصل می گردند. این نوع اسپلینت اکثر اوقات با راه هوایی استفاده می شود که خود ویژگی هایی همراه دارد از طرفی به دلیل وجود راه هوایی تنفس بیمار را راحت می کند و از طرفی با توجه به شکل آن و تماس و فشار روی دیواره داخلی بینی در کنترل خونریزی نیز نقش ایفا می نماید و به همین دلیل از آن به عنوان تامپون بینی (تامپون سیلیکونی) نیز یاد می شود.

اسپلینت های داخل بینی از سال ۱۹۵۵ برای اولین بار مورد استفاده قرار گرفتند. آنها با وجود سادگی، نقش مهمی در جراحی های بینی دارند. از آن زمان تا به حال، اسپلینت های داخل بینی سیر تکاملی ای را پیموده اند و تغییر و تحول های زیادی داشته اند.

۲- اسپلینت های خارج بینی

اسپلینت های خارجی بینی، معمولا در تمامی جراحی های بینی پس از اتمام عمل برای ثابت شدن دیواره بینی و محافظت از آن از این نوع آتل استفاده می گردد.

در گذشته از باند های گچی چند لایه شده و برش خورده به شکل بینی و شکل دهی آن استفاده می شده اما به تدریج با پیشرفت علوم و تجهیزات پزشکی فلزات سبک همچون آلومنیوم که قابلیت شکل دهی داشته و در عین حال سبک هستند مورد توجه قرار گرفته با ساخت قالب به شکل مورد نظر، و برش آنها بهره برداری گشت.  سپس با ظهور و تولید پلیمرهای ترموپلاست این ماده جایگزین تمامی محصولات قبلی شد. امروزه تقریبا همه جراحان با وجود ایجاد کیفیت و سهولت عملکرد این نوع اسپلینت در جراحی های خود استفاده می کنند.

بعد از اتمام جراحی اسپلینت را داخل آب گرم (حدود ۶۰درجه) قرار می دهند تا رنگ آن شفاف شود در این زمان آن را برداشته روی بینی قرار داده فرم می دهند.

در آخر هم با نوار چسبی به پوست چسبانده و در جای خود ثابت می نمایند.

اسپلینت بینی بعد از انواع جراحی بینی استفاده می شود، از جمله:

1. جراحی زیبایی بینی
2. سپتوپلاستی
3. جراحی سینوس
4. ترمیم شکستگی بینی

انتخاب اسپلینت خارجی یا داخلی با توجه به نوع جراحی انجام شده تعیین می شود. در اینجا برخی از جراحی های متداول که به اسپلینت داخلی یا خارجی نیاز دارند، آورده شده است.

۱.      جراحی زیبایی بینی یا رینوپلاستی یا Rhinoplasty

رینوپلاستی که معمولاً به عنوان “جراحی زیبایی بینی” شناخته می شود، یکی از روش های جراحی بینی است که با هدف زیبایی ظاهری بینی از طریق تغییر شکل و سایز آن انجام می شود. با این حال، علاوه بر مزایای زیبایی شناخته شده این روش، جراحی بینی کاربردهای بسیار متنوع دیگری، مانند بهبود عملکرد بینی پس از آسیب یا بیماری ضربه ای یا کمک به مشکلات تنفسی که بر خواب و توانایی ورزش تأثیر می گذارد، دارد. رینوپلاستی جزو شایع ترین نوع عمل جراحی زیبایی در بین ایرانیان است که هر روز به تعداد آن افزوده می شود.

۲.      سپتوپلاستی یا Septoplasty

سپتوپلاستی (یا بازسازی تیغه یا اصلاح انحراف تیغه میانی بینی) یک روش جراحی برای صاف کردن و ترمیم استخوان و غضروفی است که فضای بین دو حفره بینی را جدا می کند (سپتوم) . وقتی سپتوم کج باشد، به آن سپتوم منحرف می‌گویند. انحراف سپتوم سبب به وجود آمدن مشکلات تنفسی ، خون دماغ شدن، خطر عفونت سینوسی به دلیل تخلیه ضعیف و غیره می شود. هدف از سپتوپلاستی، از بین بردن انحراف سپتوم می باشد. این عمل می تواند به طور مجزا یا همراه با اعمال جراحی زیبایی بینی، پولیپ بینی، جراحی آندوسکوپی سینوس یا کوچک کردن شاخک های بینی انجام شود.

۳.      پولیپ بینی یا Nasal polyp  

پولیپ بینی یکی از شایع ترین بیماری ها و تومور های بینی می باشد که در آن، فرد با علایمی از جمله گرفتگی بینی، عطسه، آبریزش بینی و اختلال بویایی همراه است. در معاینات، پولیپ بینی به صورت توده های شفاف و رنگ پریده، متحرک و بدون درد دیده می شود. این اختلال ابتدا توسط معاینات اولیه و همچنین رادیوگرافی سینوس ها مورد شک قرار می گیرد و سپس تشخیص با بیوپسی تایید می گردد. پولیپ های کوچک معمولا علایمی ندارند، اما در پولیپ های بزرگ مشکلات تنفسی، کاهش حس بویایی و یا عفونت دیده می شود که راه حل آن انجام عمل پولیپکتومی (برداشتن پولیپ) می باشد.

۴.      ترمیم شکستی بینی Nasal fracture surgery

قسمت بالایی بینی از استخوان و بقیه آن از غضروف تشکیل شده است. شکستگی بینی، ترک در استخوان یا غضروف است و شایع ترین نوع شکستگی در صورت و سومین شکستگی در بین تمام استخوان های بدن می باشد.  این عارضه، منجر به انحراف، کجی یا برجسته شدن استخوان روی بینی یا قوز بینی می شود. همچنین، می تواند در تنفس اختلال ایجاد کند. در نتیجه به جراحی و درمان بینی نیاز خواهد بود. هدف از عمل شکستگی بینی بازگرداندن بینی به حالت اولیه خود می باشد؛ در نتیجه، یک عمل جراحی پلاستیک ترمیمی محسوب می ‌شود.

چرا از آتل بینی استفاده می­ شود؟

استفاده از اسپلینت های بینی مزایای زیادی دارند که عبارت است از:

1. حفظ سپتوم (یا تیغه بینی) در جای خود پس از جراحی بینی
2. حفظ شکل جدید بینی از طریق ثابت نگه داشتن بینی و استخوان های پایینی آن بعد از جراحی
3. محافظت از بینی در برابر آسیب و عفونت در دوران نقاهت
4. کاهش تورم و احتمال تشکیل اسکار
5. بهبود تنفس بعد از جراحی از طریق شل شدن حفره های بینی و باز کردن راه های هوایی
6. کاهش و کنترل خونریزی و هماتوم از طریق فشرده سازی پوست و غشا مخاطی
7. بهبود سریعتر پوست روی غضروف
8. عدم ایجاد درد

انواع اسپلینت خارج بینی

در گذشته، برای ثابت نگه داشتن بینی پس از عمل های جراحی از چند لایه باند های گچی استفاده می شدند. اسپلینت های خارج بینی مانند یک سپر از بینی در مقابل عوامل مختلف محافظت می کند. آنها از اسپلینت های داخلی پرکاربرد تر می باشند. اسپلینت خارجی بینی اغلب با چسب  در جای خود ثابت نگه داشته می شود. برخی اوقات از چسب های جذبی نیز استفاده می شود که پس از چند روز از استفاده جذب پوست می شود. اسپلینت های خارج بینی شرکت آسیا جراح پیشرو، در دو نوع ذوزنقه (چهار گوش) و پروانه ای (آناتومیک) می باشد.

روش استفاده از اسپلینت خارج بینی

اسپلینت های خارجی ترموپلاستی حساس به دما هستند و بعد از حدود ۳۰ ثانیه قرار گرفتن در آب جوش انعطاف پذیر می شوند و جراح آن را بر روی بینی بیمار قرار داده و به شکل بینی بیمار آن را فرم می دهد و سپس بعد از چند دقیقه مجدد سفت شده و روی بینی ثابت می شود.

اسپلینت بینی معمولا باید یک هفته پس از جراحی با توجه به دستور پزشک در جای خود قرار گیرند. لازم به یادآوری است که نتیجه جراحی بیمار به آتل بینی وابسته است. پس بهتر است بیمار سعی نکند که زودتر آن را بردارد.

آیا برداشتن اسپلینت خارج بینی درد دارد؟

برداشتن آتل، چسب و بخیه های بینی معمولاً باعث  ایجاد درد و ناراحتی نمی شوند. برخی از افراد ممکن است در هنگام برداشتن آتل ها به دلیل کشیدگی پوست، ناراحتی جزئی را تجربه کنند. البته بعد از برداشتن آتل از شر این احساس خلاص می شوند. وجود آتل ممکن است باعث انسداد جزئی و گرفتگی بینی شود. استفاده از اسپری نمکی بینی بلافاصله پس از جراحی برای کاهش پوسته پوسته شدن و سوزش هنگام برداشتن اسپلینت بینی بسیار مفید است.

مراقبت های بعد از برداشتن اسپلینت های خارج بینی

پس از برداشتن اسپلینت خارج بینی، پزشک روی بینی بیمار برای حفظ شکل و کاهش ورم آن، چسب می زند. تورم یکی از شایع ترین اثرات جراحی بینی و همچنین برداشتن اسپلینت ها محسوب می شود که با مرور زمان برطرف می شود. مراقبت هایی که در این زمان می توانید انجام دهید عبارت اند از: بالا نگه داشتن سر، اجتناب از نوشیدنی های الکلی و سیگار، قرار دادن یخ و اجتناب از فعالیت های سنگین. پزشک پس از گذشت یک ماه، نحوه ماساژ دادن بینی را به بیمار آموزش می دهد.

ویژگی اسپلینت خارج بینی آسیا جراح پیشرو

• در ضخامت های ۲.۴ و ۳.۲ میلی متر
• ضد آب، ضد عفونت و بدون ایجاد تحریک پوستی، غیر بیماری زا و بدون چسبندگی
• کاهش ادم پس از جراحی بینی یا ضربه
• تثبیت بینی بعد از جراحی
• بدون تغییر شکل پس از خنک شدن
• در دو شکل ذوزنقه و پروانه ای
• در دو رنگ سفید و کرم