چرا رنگ لباس جراحان در اتاق عمل سبز یا آبی است؟
آیا تا به حال فکر کرده‌اید که چرا معمولاً در اتاق عمل رنگ لباس جراحان سبز یا آبی است؟ شاید این موضوع کم اهمیت به نظر برسد، اما در واقع این انتخاب می‌تواند تأثیر زیادی بر موفقیت یک جراحی داشته باشد. این انتخاب نه تنها باعث افزایش دقت جراحان در طول عمل می‌شود، بلکه از بروز برخی خطاهای دیداری که می‌تواند جان بیمار را به خطر بیندازد، جلوگیری می‌کند. در این مقاله به بررسی دلایل علمی و تاریخی استفاده از رنگ‌های سبز و آبی در لباسهای می‌پردازیم.
تاریخچه استفاده از لباس جراحی
تا اوایل قرن بیستم، جراحان هیچ لباس مخصوصی برای انجام جراحی‌ها نداشتند و معمولاً با لباسهای روزمره خود وارد اتاق عمل می‌شدند. تنها اقدامی که برای حفظ بهداشت انجام می‌دادند، پوشیدن یک پیش‌بند مشابه پیش‌بند قصاب‌ها بود تا از تماس مستقیم خون و مایعات بدن بیمار با لباس جلوگیری کنند.
اما با شیوع آنفلوآنزا در سال ۱۹۱۸ و پیشرفت نظریه ضدعفونی، اهمیت رعایت بهداشت در محیط‌های درمانی بیش از پیش مورد توجه قرار گرفت. در این دوره، جراحان شروع به پوشیدن لباسهای سفید حین جراحی کردند، چرا که این رنگ با مفهوم پاکیزگی در ارتباط بود.
با گذشت زمان، استفاده از ماسک‌های جراحی، دستکش‌های لاستیکی، پارچه‌های استریل، گان و کلاه جراحی نیز به تدریج در بیمارستان‌ها رواج یافت.
چرا رنگ سفید برای لباس جراحان مشکل‌ساز شد؟
در نگاه اول، استفاده از لباس سفید در اتاق عمل انتخابی منطقی به نظر می‌رسید، اما جراحان خیلی زود با مشکلاتی مواجه شدند که بر دقت و راحتی آن‌ها در حین جراحی تأثیر منفی گذاشت.
یکی از مهم‌ترین مشکلات این بود که نگاه کردن طولانی مدت به سطوح سفید باعث خستگی و آزار چشم می‌شد. هنگامی که جراحان حین جراحی از روی بافت‌های تیره و قرمز بدن بیمار به لباسهای سفید همکاران خود نگاه می‌کردند، برای لحظاتی دچار خیرگی و کاهش دید می‌شدند. این پدیده مشابه زمانی است که در یک روز برفی، نور خورشید برف را منعکس می‌کند و برای لحظاتی باعث ایجاد اختلال در بینایی می‌شود. این موضوع، تمرکز و دقت جراح را کاهش داده و حتی ممکن بود منجر به بروز خطاهای جراحی شود.
در نهایت، این مشکل تا جایی پیش رفت که برخی جراحان از نگاه کردن طولانی مدت به لباسهای سفید دچار سردرد می‌شدند.
در سال ۱۹۱۴، یکی از پزشکان برجسته تصمیم گرفت به جای رنگ سفید از لباسهای سبز استفاده کند، زیرا معتقد بود که این رنگ باعث کاهش خستگی چشم و افزایش تمرکز در حین جراحی می‌شود. این تغییر کوچک اما مهم، تحولی اساسی در طراحی لباسهای جراحی ایجاد کرد و باعث شد که به مرور جراحان در سراسر جهان رنگ سفید را کنار بگذارند و به استفاده از لباسهای سبز یا آبی روی بیاورند.
چرا جراحان لباس سبز یا آبی می‌پوشند؟
اما چرا از میان رنگ‌های مختلف، سبز و آبی به عنوان رنگ اصلی لباس جراحان انتخاب شدند؟ چرا جراحان از رنگ‌های دیگری مانند زرد یا بنفش استفاده نکردند؟ پاسخ این سؤال را می‌توان در نحوه عملکرد سیستم بینایی انسان و تأثیر رنگ‌ها بر آن یافت.
در طیف نور مرئی، رنگ‌های سبز و آبی دقیقاً در مقابل رنگ قرمز قرار دارند. از آنجایی که جراحان حین عمل جراحی عمدتاً با بافت‌های قرمز بدن بیمار سر و کار دارند، نگاه کردن طولانی مدت به رنگ قرمز می‌تواند باعث خستگی چشم آن‌ها شود. در چنین شرایطی، استفاده از رنگ‌های مکمل مانند سبز، آبی، طوسی و نارنجی مات کمک می‌کند که چشمان جراحان استراحت کرده و حساسیت بیشتری نسبت به طیف‌های مختلف رنگ قرمز پیدا کنند.
این ویژگی باعث می‌شود که آن‌ها بتوانند جزئیات بافت‌های بدن را با دقت بیشتری مشاهده کرده و احتمال بروز اشتباه کاهش می‌یابد.
جلوگیری از تصاویر مزاحم و خطای دید
یکی دیگر از دلایل استفاده از رنگ‌های ذکر شده جلوگیری از ایجاد خطای دید در جراحان است. تمرکز مداوم بر رنگ قرمز می‌تواند باعث ایجاد پدیده‌ای شود که اگر جراح پس از مشاهده ارگان‌های خونی به یک سطح سفید (مانند لباس همکارانش) نگاه کند، ممکن است یک تصویر سبز خیالی از ارگان‌های بیمار را روی پس زمینه سفید ببیند. این تصویر مزاحم می‌تواند تمرکز جراح را بر هم بزند و کار او را دشوار کند.
این پدیده به این دلیل رخ می‌دهد که نور سفید شامل تمام رنگ‌های طیف مرئی از جمله قرمز و سبز است. اما از آنجایی که مسیر پردازش رنگ قرمز در مغز خسته شده است، مغز به جای قرمز، رنگ سبز را سیگنال‌دهی می‌کند. اما اگر جراح به لباسهای سبز یا آبی و مشابه نگاه کند، این تصاویر خیالی در پس زمینه محو شده و دیگر مزاحمتی ایجاد نمی‌کنند.
نتیجه‌گیری
استفاده از لباسهای جراحی با رنگ‌های مات همچون سبز یا آبی یک انتخاب کاملاً علمی و کاربردی است که به افزایش دقت، کاهش خستگی چشمی و جلوگیری از خطاهای دیداری حین جراحی کمک می‌کند. این تصمیم که در ابتدا توسط یک پزشک اتخاذ شد، امروزه به یک استاندارد جهانی در بیمارستان‌ها و مراکز درمانی تبدیل شده است. انتخاب رنگ مناسب برای لباس جراحان و به طور کلی در محیط‌های درمانی، نمونه‌ای از چگونگی تأثیرگذاری دانش و علم بر ارتقای ایمنی و عملکرد کادر درمان است.
اشتراک گذاری
