تریاژ چیست و چه اهمیتی دارد؟
تریاژ یک فرآیند حیاتی در نظام‌های بهداشتی و بیمارستانی است که به ارزیابی سریع وضعیت بیماران و اولویت بندی نیازهای درمانی آنها می‌پردازد. این فرآیند معمولاً در مواقع اضطراری یا در شرایطی که تعداد بیماران بیشتر از ظرفیت درمان است به کار گرفته می‌شود. در این مقاله به اهمیت تریاژ در بیمارستان‌ها و تاثیر آن بر کیفیت خدمات درمانی خواهیم پرداخت.
تریاژ چیست؟
تریاژ (Triage) به معنای “اولویت بندی” است و در حوزه پزشکی به فرآیندی گفته می‌شود که برای تعیین اولویت درمانی بیماران و آسیب دیدگان انجام می‌گیرد. این فرآیند به ویژه در شرایط اضطراری، حوادث طبیعی یا بحران‌های بهداشتی اهمیت دارد، جایی که تعداد بیماران و نیازهای درمانی بسیار بیشتر از منابع موجود است.
در چنین شرایطی، تریاژ به پزشکان و کادر درمانی کمک می‌کند تا بیماران را بر اساس شدت آسیب و نیاز فوری به مراقبت‌های پزشکی، اولویت بندی کنند. در فرآیند تریاژ، بیمارانی که به مراقبت فوری و اضطراری نیاز دارند، در اولویت‌های بالاتر قرار می‌گیرند و کسانی که وضعیت بالینی کمتر بحرانی دارند، در اولویت‌های بعدی قرار دارند.
این فرآیند علاوه بر وضعیت بالینی بیماران، منابع موجود مانند تعداد کادر درمان، تجهیزات پزشکی و فضای درمانی بیمارستان را نیز در نظر می‌گیرد.
تریاژ ممکن است توسط تکنسین‌های فوریت پزشکی (EMTs)، پرستاران و پزشکان در اورژانس بیمارستان‌ها یا حتی توسط سربازان در میدان نبرد و در شرایط بحرانی انجام شود.
چرا این فرآیند تریاژ نامیده می‌شود؟
واژه “تریاژ” از کلمه فرانسوی “trier” به معنای جداسازی یا انتخاب گرفته شده است. ریشه تاریخی این اصطلاح به دوران ناپلئون برمی‌گردد، زمانی که نیاز به اولویت بندی و تفکیک سربازان زخمی در میدان نبرد امری ضروری بود. در آن زمان، پزشکان و کادر درمان برای اینکه بتوانند به طور مؤثرتر و سریع‌تر به تعداد زیادی از سربازان زخمی خدمات درمانی ارائه دهند از سیستم تریاژ برای طبقه بندی وضعیت بیماران استفاده می‌کردند.
با گذشت زمان، سیستم‌های تریاژ به یک فرآیند دقیق و تعریف شده تبدیل شد. این فرآیند اکنون در بیمارستان‌ها، اورژانس‌ها و در شرایط بحرانی به کار می‌رود تا به بهینه‌ترین شکل ممکن از منابع درمانی برای ارائه خدمات به بیماران استفاده شود.
نقش این فرایند در کارایی بخش اورژانس
تریاژ به عنوان سنگ بنای عملکرد بخش اورژانس عمل می‌کند و نقش حیاتی در تخصیص مؤثر منابع و پرسنل برای برآوردن نیازهای متنوع بیماران ایفا می‌نماید. این سیستم با دسته بندی بیماران بر اساس فوریت وضعیت به ارائه‌دهندگان خدمات بهداشتی این امکان را می‌دهد که مراقبت‌ها را اولویت بندی کنند.
با شناسایی سریع و اولویت بندی بیماران، تریاژ اطمینان می‌دهد که مداخلات حیاتی بدون تأخیر انجام شوند. این اقدام باعث افزایش اثر بخشی مداخلات درمانی و رضایت کلی بیماران می‌شود.
از طرفی تریاژ تخصیص منابع را نیز تسهیل می‌کند. این فرآیند منابعی همچون پرسنل، تجهیزات تشخیصی و روش‌های درمانی را به سوی بیمارانی که بیشترین نیاز را دارند هدایت می‌کند. بنابراین، تریاژ با بهینه سازی استفاده از منابع محدود منجر به افزایش کارایی عملیاتی و صرفه جویی در هزینه‌ها می‌شود.
تریاژ چگونه انجام می‌شود؟
هر سازمان یا نهاد بهداشتی سیستم تریاژ خاص خود را دارد. این سیستم‌ها به طور کلی بر اساس شدت وضعیت بیمار و میزان تهدیدی که جان او را به خطر می‌اندازد، تصمیم‌گیری می‌کنند.
یکی از رایج‌ترین روش‌ها برای انجام تریاژ، استفاده از کدگذاری رنگی است. کدهای رنگی در سیستم تریاژ به پنج دسته یا سطح مختلف تقسیم می‌شوند که عبارتند از:
- قرمز (Red): این رنگ به بیمارانی اطلاق می‌شود که نیاز فوری به درمان دارند و وضعیت آنها به طور جدی تهدیدکننده حیات است. چنین بیمارانی باید فوراً به مراکز درمانی منتقل شوند و در اولویت قرار دارند تا سریعاً اقدامات نجات بخش برای آنها انجام شود.
- زرد (Yellow): بیماران این دسته دارای جراحت‌های جدی هستند و به درمان فوری نیاز دارند، اما وضعیت آنها به اندازه بیمارانی که در گروه قرمز قرار دارند، بحرانی نیست.
- سبز (Green): این دسته شامل بیمارانی است که جراحات آنها کمتر بحرانی است و تهدیدی برای حیات آنها نیست. معمولاً انتقال این افراد می‌تواند با تأخیر انجام شود و اولویت پایین‌تری نسبت به سایر دسته‌ها دارند.
- سیاه (Black): این رنگ به بیمارانی تخصیص داده می‌شود که یا جان خود را از دست داده‌اند یا جراحات مرگبار دارند و به هیچ عنوان امکان کمک به آنها وجود ندارد. این بیماران معمولاً به دلیل عدم توانایی در دریافت درمان یا کمک‌های پزشکی، اولویت کمتری دارند.
- سفید (White): این گروه به افرادی تعلق دارد که وضعیت پزشکی آنها به حدی جزئی است که به هیچ نوع درمان فوری نیاز ندارند.
مراحل تریاژ
1-ارزیابی اولیه: پس از ورود بیمار به بخش اورژانس، ابتدا توسط پرسنل متخصص تریاژ یک ارزیابی اولیه انجام می‌شود. در این مرحله کادر درمان با بررسی کوتاه سابقه پزشکی، اندازه‌گیری علائم حیاتی و معاینه فیزیکی دقیق وضعیت بیمار را بررسی می‌کنند.
2-تعیین دسته تریاژ: بر اساس نتایج ارزیابی اولیه، بیمار به یکی از دسته‌های تریاژ اختصاص داده می‌شود که بر اساس آن، ترتیب دریافت مراقبت‌های پزشکی مشخص خواهد شد.
3-نظارت و ارزیابی مجدد: تریاژ یک فرآیند پویا و مستمر است که در آن بیماران به طور مداوم تحت نظارت قرار می‌گیرند و وضعیت آنها ارزیابی می‌شود تا در صورت تغییر وضعیت بیمار و بدتر شدن شرایط، تریاژ مجدد انجام شده و در صورت لزوم، مراقبت‌ها افزایش یابد.
چه زمانی از این فرایند استفاده می‌شود؟
در بسیاری از مواقع، بیمارستان‌ها برای پاسخگویی به نیازهای پیش‌بینی شده پرسنل کافی دارند. اما وقتی تعداد بیماران از ظرفیت بیمارستان فراتر می‌رود و منابع یا نیروی انسانی محدود است، تریاژ به کار می‌آید تا اولویت بندی درمان مشخص شود. این فرآیند اطمینان می‌دهد که بیمارانی که نیاز به درمان‌های نجات بخش و فوری دارند، پیش از کسانی که شرایط کمتر بحرانی دارند، تحت درمان قرار بگیرند.
علاوه بر این، در حوادثی مانند تصادفات یا بلایای طبیعی که تعداد زیادی مجروح وجود دارد، سیستم‌های تریاژ به سرعت وارد عمل می‌شوند تا از منابع محدود به بهترین شکل استفاده شود و درمان افراد بر اساس نیاز فوری آنها انجام گیرد. در چنین مواقعی، افرادی که وضعیت بحرانی دارند و نیاز فوری به درمان دارند، در اولویت قرار می‌گیرند تا شانس نجات آنها بیشتر شود.
همچنین در شرایط جنگ و نبرد، جایی که سرعت تصمیم‌گیری و درمان بسیار حائز اهمیت است از تریاژ نظامی استفاده می‌شود. این نوع تریاژ به طور خاص برای سربازان طراحی شده تا در شرایط بحرانی بتوانند سریع‌ترین درمان را دریافت کنند.
جمع بندی
به این ترتیب، تریاژ یکی از ارکان اساسی در مدیریت بحران‌ها و وضعیت‌های اورژانسی است که هر سازمان و نهاد بهداشتی سیستم خاص خود را برای آن طراحی می‌کند. هدف از تریاژ این است که منابع محدود به طور مؤثر به بیماران نیازمند به درمان فوری اختصاص داده شوند. در نهایت تریاژ به بهبود سرعت، دقت و کارایی فرآیندهای درمانی کمک می‌کند و از بروز نتایج منفی ناشی از تاخیر در درمان جلوگیری می‌کند.
مقاله مرتبط: عمل سرپایی چیست؟ (مزایا+معایب)
اشتراک گذاری
