
کولونوسکوپی و آمادگی های پیش از آن

کولونوسکوپی چیست؟
کولونوسکوپی تکنیکی است که جهت مشاهده روده بزرگ و راست روده برای تشخیص بافت ملتهب، زخم، رشد غیرطبیعی بافت روده و پولیپ استفاده میشود. هنگامی که بیمار با مشکلاتی در اجابت مزاج، درد شکم، خونریزی از مقعد و یا کاهش وزن به پزشک مراجعه میکند، برای بررسی دقیقتر غالباً به او کولونوسکوپی پیشنهاد میشود. در ادامه سعی خواهیم کرد درباره موارد تجویز این آزمایش، فواید و سایر موارد مربوط به آن صحبت کنیم. امید است پس از مطالعه این مقاله و مطلع شدن از فواید این تکنیک، ذهنیت بد احتمالی شما نسبت به این معاینه سودمند تغییر کند.
کولونوسکوپ چیست؟
کولونوسکوپی احتمالا از جمله ناخوشایندترین معاینات است که اگر سن شما از مرز ۵۰ سال گذشته باشد، احتمالا آن را تجربه کردهاید. ناخوشایند بودن این روش معاینه از آن جهت است که در حین انجام آن، دستگاه کولونوسکوپ از مقعد فرد وارد بدن شده و در نهایت به روده بزرگ میرسد. کولونوسکوپ ابزاری است که شکلی لوله ای دارد و در انتهای آن دوربینی برای تصویربرداری تعبیه شده است. جالب است بدانید که کولونوسکوپ، علاوه بر گرفتن تصویر از داخل روده، قادر به انجام عمل نمونه برداری هم است تا در صورت نیاز متخصص آزمایشات لازمه را بر روی آن انجام دهد.
موارد تجویز کولونوسکوپی
فراموش نکنید که کولونوسکوپی یک روش درمانی نیست بلکه نوعی معاینه است. موارد متعدد و متفاوتی ممکن است یک پزشک را مجاب به تجویز این آزمایش کند. برخی از مهمترین موارد تجویز را با هم مرور میکنیم:
• بررسی سرطان روده
توجه داشته باشید که تمام افراد بالای ۵۰ سال در معرض خطر متوسط ابتلا به سرطان روده بزرگ هستند و اصلیترین راه غربالگری، انجام کولونوسکوپی است. گفتنی است سرطان روده بزرگ یا همان وجود تومور در دیواره روده بزرگ از انواع خطرناک موارد ابتلا به سرطان است.
• بررسی پولیپها
وچود پولیپ در روده علاوه بر اینکه باعث درد و ناراحتی برای فرد میشود، میتواند نشانهای هشدار دهنده برای سرطان روده بزرگ باشد. انجام کولونوسکوپی میتواند پزشک را از حضور و اندازه این پولیپها آگاه کند (هرچه اندازه پولیپ بزرگتر باشد، احتمال بدخیم بودن آن بیشتر است) و در صورت نیاز عمل نمونه برداری از بافت پولیپ را انجام دهد.
• بررسی کمبود احتمالی آهن
کمبود آهن یا همان آنمی ممکن است به دلایل مختلفی شکل بگیرد که از جمله آنها میتوان به التهاب روده بزرگ و یا حتی سرطان روده بزرگ اشاره کرد. زخمهایی که موجب از دست رفتن خون در افراد مبتلا به آنمی میشوند، از طریق کولونوسکوپی قابل بررسی هستند. کمبود آهن یا آنمی با علائمی مانند مانند خستگی شدید، سرگیجه و میل به بلعیدن خاک بروز میکند.
• وجود خون در مدفوع
وجود خون در مدفوع از جمله علائمی است که هم میتواند نشان از مشکلی بغرنج باشد و هم بیاهمیت. کولونوسکوپی کاراترین روش برای بررسی علل وجود خون در مدفوع و خونریزی مقعدی است.
•سایر
- بررسی تغییر در اجابت مزاج
- بررسی کاهش وزن
- سوزاندن زخم های در حال خونریزی در روده
آمادگیهای قبل از انجام کولونوسکوپی
• از یک هفته قبل از روز آزمایش از خوردن انار و انگور خودداری کنید.
• اگر در حال مصرف داروهای ضد انعقاد خون هستید (آسپرین، وارفارین، پلاریکس و …) حتما پزشک را در جریان قرار دهید و با نظر پزشک مصرف این داروها را قطع کنید.
• افرادی که دریچه مصنوعی قلب دارند، قبل از انجام آزمایش باید آنتی بیوتیک مصرف کنند.
روز قبل از کولونوسکوپی چه اقداماتی باید انجام شود؟
1-روز قبل از آزمایش پس از صرف صبحانه فقط مایعاتی مانند آب، آبمیوه فاقد قطعات میوه، چای، قهوه، شربت و … بنوشید و از خوردن غذای جامد پرهیز کنید (گفتنی است که لازم است حواستان به مواد غذایی قرمز رنگ باشد و حتی شربت و یا ژله قرمز رنگ میل نکنید. چرا که دقت کولونوسکوپ را پایین میاورد).
2-بنا به نظر پزشک روز قبل از انجام آزمایش هر ۲ ساعت یک عدد قرص بیزاکودیل بخورید تا تعداد به ۱۰ عدد برسد.
3-بنا به تشخیص پزشک از آغاز ظهر روز قبل از انجام آزمایش ۸ بسته پودر پیدرولاکس که در ۸ لیوان آب حل شده را به صورت هر ساعت یک لیوان میل کنید.
4-پس از نوشیدن ۴ لیوان محلول پیدرولاکس در حوالی بعد از ظهر روز قبل از انجام آزمایش، شربت سونوگراف میل شود.
5-توجه داشته باشید که داروهای مصرفی در روز قبل ممکن است عوارضی چون احساس پری، تهوع، شکم درد، نفخ شکم و عدم تعادل در میزان سدیم و پتاسیم خون داشته باشد و گفتنی است این عوارض برای افراد سالمند شدیدتر است.
6-فراموش نکنید تمام فعالیتهای روز قبل از آزمایش با هدف تخلیه و پاک شدن کامل رودهها انجام میشود. این اعمال به این دلیل پراهمیت هستند که در صورت پاک نشدن رودهها، امکان بررسی و تشخیص درست برای متخصص وجود نخواهد داشت و کولونوسکوپی بی ثمر خواهد بود.
نکات مربوط به صبح روز انجام کولونوسکوپی
- لازم است در حین انجام این آزمایش، همراه داشته باشید. پس از قبل با یکی از اطرافیان هماهنگیهای لازم را جهت همراهی انجام دهید.
- یک دست لباس اضافه با خود ببرید.
- نوشیدن مایعات را تا زمان انجام آزمایش ادامه دهید.
- نظافت فردی را رعایت کنید و پیش از انجام کولونوسکوپی دوش گرفته باشید.
اقدامات لازم پس از انجام کولونوسکوپی
• اثر داروها ممکن است تا ساعاتی پس از کولونوسکوپی باقی بماند. پس تا زمان بدست آوردن هشیاری کامل روی تخت بمانید و رانندگی نکنید.
• احتمالا پس از آزمایش اندکی دل درد خواهید داشت. چرا که در حین کولونوسکوپی ناگزیر مقداری هوا وارد روده تان خواهد شد. نگران نباشید و اندکی قدم بزنید تا رفع شود.
• پس از انجام کولونوسکوپی میتوانید رژیم غذایی قبلی خود را از سر بگیرید.
علائم خطرناک پس از انجام کولونوسکوپی
اگر پس از انجام کولونوسکوپی هر کدام از این نشانهها را مشاهده کردید، هرچه سریعتر به پزشک مراجعه کنید:
• شکم درد بسیار شدید و غیر قابل تحمل
• خونریزی زیاد
• نفخ زیاد شکم
قابل ذکر است در شرایط فرضی، کولونوسکوپی میتواند منجر به پارگی روده بزرگ، خونریزی و اختلالات قلبی و تنفسی (به دلیل مصرف آرام بخشها و مسکنها) گردد.
آیا جایگزینی برای کولونوسکوپی وجود دارد؟
البته برای تشخیص برخی بیماریها میتوان علاوه بر این آزمایش از عکسبرداری بهره برد. ولی این روش نسبت به کولونوسکوپی دقت کمتری دارد، جنبه درمانی ندارد و فقط برای تشخیص برخی از بیماریها مانند دیورتیکول سودمند است.