آشنایی با پلیت الکتروکوتر  

کوتریزاسیون به فرآیندی اطلاق می شود که در آن یک جریان مستقیم یا متناوب از یک الکترود رسانا عبور می کند و در نتیجه آن گرما ایجاد می شود. سپس از این گرمای تولید شده، جهت ایجاد هموستاز یا سوزاندن بافت بدن استفاده می شود. یکی از اجزای سیستم الکتروکوتر، پلیت کوتری می باشد که در ادامه به معرفی آن می پردازیم.

الکتروکوتر چیست؟

یکی از بزرگترین مشکلات حین جراحی، خونریزی قسمت های برش خورده و صدمه دیده می باشد و کنترل خونریزی یکی از موارد مهم و قابل تامل برای تیم جراحی محسوب می گردد.

برای کنترل خونریزی بسته به محل، میزان و شدت خونریزی از روش های گوناگونی استفاده می گردد. یکی از پرکاربردترین روش ها استفاده از جریان برق تنظیم شده برای سوزاندن رگ های در حال خونریزی می باشد که برای این کار از دستگاه الکتروکوتر استفاده می شود.

دستگاه الکتروکوتر در سال 1924 توسط Bovie جهت هموستاز حین عمل سرطان رکتوم به دنیای جراحی معرفی شد.

در این روش یک دستگاه ژنراتور، جریان برق تولید می نماید که برحسب نوع جراحی و میزان خونریزی های احتمالی شدت آن تنظیم می شود (شدت جریان در طول مدت جراحی بر حسب نیاز قابل تغییر و تنظیم می باشد). سپس از طریق یک الکترود جریانج هت سوزاندن  وارد موضع عمل گردیده و پس از انجام فرآیند از طریق الکترود یا قطب دیگر از بدن بیمار خارج می شود و به دستگاه بر میگردد تا در بدن بیمار مشکلی ایجاد ننماید.

موارد استفاده از روش الکتروکوتر  

جلوگیری از خونریزی حین عمل جراحی علاوه بر آن که برای بیمار امری ضروری و حیاتی است با توجه به جلوگیری از افزوده شدن حجم خون به محیط جراحی به جراح امکان می دهد تا ساختارهای بافت تحت عمل را به راحتی مشاهده نماید.

از الکتروسرجری و خاصیت هموستاتیک آن می توان برای عموم جراحی ها از جمله جراحی های باز و آندوسرجری عمومی، زنان، ارتوپدی، اورولوژی، قلب و عروق، مغز و اعصاب، گوش و حلق و بینی و همچنین جراحی های پوست و زیبایی برای سوزاندن، برداشتن و ترمیم زائده های پوستی استفاده کرد.

عملکرد دستگاه الکتروکوتر

سیستم الکتروکوتری علاوه بر استفاده جهت کنترل خونریزی برای برش بعضی از نسوج همچون زیرجلد، فاسیا و عضله نیز استفاده می شود. بنابراین این دستگاه دو نوع عملکرد خواهد داشت: استفاده از جریان جهت سوزاندن و کنترل خونریزی و نوع دیگری برای برش بافت ها.

روش های استفاده از دستگاه الکتروکوتر

در عموم جراحی ها از الکتروکوتر به دو روش جهت بند آوردن خونریزی ناشی از جراحی استفاده می شود:

راه اول که بیشترین موارد استفاده را دارد تحت عنوان الکتروکوتر مونوپلار (تک قطبی) شناخته می شود؛

در این روش جریان برق تنظیم شده دستگاه از طریق یک رابط و سیم به یک الکترود (عمدتا قلم کوتری) انتقال یافته و وارد بافت می گردد تا برش یا کواگوله (کنترل خونریزی) صورت پذیرد.

الکترود، عروق در حال خونریزی بافت را می سوزاند و به این ترتیب مانع خونریزی می شود و یا به برش بافت کمک می کند.

راه دوم در مواردی که خونریزی کم و نزدیک به نقاط و بافت های حساس می باشد استفاده می شود؛

در این روش باید از جریان برق خیلی ضعیف استفاده شود تا نسوج اطراف صدمه نبینند.

برای این منظور از روش دیگری برای استفاده از جریان الکتریسیته کمک گرفته می شود که اصطلاحاً روش بای پلار  نام دارد.

پلیت کوتری

در روش مونوپلار اساس کار به این صورت است که پس از برش و یا انعقاد خون، جریان برق وارد شده به موضع جراحی از طریق یک الکترود و سیم دنباله آن به دستگاه بر میگردد تا داخل بدن نمانده و سوختگی ایجاد ننماید. این الکترود پلیت کوتری نامیده می شود.

در واقع در روش مونوپولار از یک صفحه فلزی (پلیت کوتری) و تماس آن با قسمت های مشخصی از بدن بیمار برای خروج جریان وارد شده استفاده می شود. امروزه صفحه های فلزی قدیمی جای خود را به صفحه پلیت های یکبار مصرفی که از چند قسمت و لایه تشکیل شده اند، داده است. لایه چسبنده برای اتصال بهتر با بدن بیمار و تثبیت روی آن، صفحه فلزی برای انتقال جریان به دستگاه و یک لایه رسانا و ژلاتینی برای انتقال جریان از بدن به صفحه فلزی و جلوگیری از سوختگی سطحی.

پلیت الکتروکوتر یکبارمصرف قابلیت انعطاف پذیری بالایی داشته و به راحتی روی پوست بیمار می چسبد و سطح تماس مناسبی برای عبور جریان الکتریکی ایجاد می کند.

انواع پلیت الکتروکوتر در روش مونوپلار

در روش مونوپولار، پلیت الکتروکوتر به دو نوع دو لبه (دو قطبی) و یک لبه (تک قطبی) تقسیم بندی می شود. همچنین بر اساس سن و وزن بیمار در سه گروه نوزادان، اطفال و بزرگسالان تولید و عرضه می گردند.

پلیت های یکبارمصرف به سه سایز نوزاد برای وزن زیر ۵ کیلوگرم، اطفال برای وزن کمتر از ۱۵ کیلوگرم و پلیت بزرگسال برای بالاتر از ۱۵ کیلوگرم تقسیم می شوند.

باید توجه داشت که استفاده از پلیت بزرگتر برای وزن کمتر بجز اشغال فضای بیشتر روی سطح بدن مشکل خاصی ایجاد نمی نماید. اما استفاده از پلیت کوچکتر برای وزن بالاتر ریسک بالایی داشته و ممکن است به دلیل افزایش مقاومت، سوختگی ایجاد نماید.

در نوع تک قطبی (یک لب) همانطور که از اسم آن مشخص است از یک صفحه فلزی استفاده شده و یک تکه است و جریان ورودی در سطح پلیت جمع و از دنباله تک آن خارج میگردد (عمدتا برای دستگاه های الکتروکوتری قدیمی تر استفاده می شود).

بیشتر دستگاه های کوتری جدید دارای قابلیت افزوده ای هستند تا بتوانند ایمنی بیشتری برای انتقال جریان فراهم کنند و آن استفاده از دو قطب و دو راه برای خروج جریان از بدن و انتقال به دستگاه می باشد تا چنانچه به هر دلیل قطبی از کار افتاد و درست کار نکرد، قطب دیگر عمل انتقال جریان را انجام داده و خدشه و صدمه ای ایجاد نگردد.

موارد احتیاط هنگام استفاده از پلیت و رابط پلیت الکتروکوتری

جراحـي ايمـن بـا دسـتگاه الكتروكوتر علاوه بر كيفيت و كارآيي دستگاه به آشنايي اپراتور با نكات ايمني نيـز بـستگي دارد. به منظور دستيابي به ايمني بيشتر و كاهش سوختگي هاي ناشي از الكتروكوتر، دستور العملی توسط کارشناسان متخصص این زمینه ایجاد شده است. در ادامه به مواردی از آن که مرتبط به پلیت الکتروکوتری می باشد اشاره می کنیم.

• كابل هاي الكتروكوتر بايد دور از بيمار و كابل هاي مانيتور قرار داده شوند و از حلقـه شـدن كابـل هـا خودداري شود.
• پليت قبل از استفاده مورد بازرسي قرار گيرد تا از پليت هاي داراي فرورفتگي، چروك شـدگي يا خميدگي در سطح پليت استفاده نگردد. این ایراد ها مي توانند نقاطي با چگالي جريان بالا ايجاد كنند كه منجـر به سوختگي خواهد شد.
• جنس و ابعاد پليت، بايد متناسب با توان خروجي انتخاب شود. در غير اينصورت ممكـن اسـت در اثر افزايش چگالي جريان در محل تماس، سوختگي ايجاد شود.
• ابعاد پليت بايد متناسب با سن بيمار (مخصوص اطفال ،كودكان و بزرگسالان) استفاده شود.
• محل قرار گيري پليت نزديكترين مكان به محل مورد جراحي باشد تا جريان الكتريكـي كوتـاهترين مسير را طي كند و در اين مسير، جريان از قلب و شش ها عبور نكند.
• مطمئن شويد كه پليت داراي اتصال محكم و ثابت با پوست مي باشد و تمام سطح چـسبنده پليـت مورد استفاده قرار مي گيرد.
• پليت در محلي عضلاني (مانند باسن يا كشاله ران) نزديك به محل مورد جراحي قرار گيرد. از قرار دادن پليت روي عروق خوني بزرگ زير پوستي و استخوان ها اجتناب شود.
• لبه هاي پليت، در محل هايي كه سطح تماس عضو كم است (مانند بازو و عضلات پشت ساق پا) قـرار نگيرد.
• در صورت وجود قطعات فلزي داخل بدن بيمار، محل قرارگيري پليت به گو نه اي انتخاب شود كه جريان از اين قطعات عبور نكند.
• اتصال پليت به بدن بيمار، هنگام جابجا كردن بيمار، مجددا كنترل شود.
• از انباشته شدن مايع، بخصوص نزديك پليت جلوگيري شود.
• مايعات جمع شده در زير بيمار و گودي هاي بدن قبل از استفاده از دستگاه خشك شود. همچنـين در حين عمل، نقاطي از بدن را كه تعرق زياد دارند اين مايعات جمع شده ، با حوله خشك نگه داشته شود.
• بعد از هر عمل و نیز قبل از عمل بعد، دستگاه الکتروکوتر و لوازم آن مورد بازبینی قرار گیرند، تا کابل رابط هاي داراي عایق و اتصالات آسیب دیده مورد جایگزینی یا اصلاح قرار گیرند.
• از آنجایی که پلیت کوتری در زمان عمل زیر شان های جراحی قرار می گیرد و قابل رویت نمی باشد، چنانچه مشکلی هم داشته باشد معمولا تا پایان جراحی و زمان انتقال بیمار از اتاق عمل این موضوع مخفی می ماند. همچنین، ممکن است موجب سوختگی بیمار گردد، پس می بایست در کیفیت، سایز و نصب آنها خیلی دقت شود.

روش استفاده از پلیت کوتری

• ابتدا محل نصب پلیت را مشخص می کنیم.
• محل مورد نظر می بایست شیو (اصلاح موهای زائد) شود تا هیچ موی زائدی روی پوست باقی نماند (موهای سطح پوست علاوه بر جلوگیری از تماس کامل پلیت به پوست، در صورت تماس با صفحه فلزی احتمال سوختگی ایجاد می کنند).
• سایز پلیت را با توجه به وزن بیمار انتخاب و از بسته خارج می کنیم.
• سپس صفحه پلیت در محل مورد نظر و مناسب بطور کامل و صحیح نصب می شود.
• سیم رابط از محل کلیپس به آن متصل می شود تا پس از پوشش کامل موضع جراحی و بیمار، کانکتور انتهای سیم رابط به دستگاه متصل شود.

مهم ترین آیتم های کیفی در مورد پلیت کوتر

• سطح صاف و صیقلی فلز
• کیفیت مناسب ژل (تازگی و لزج بودن)
• پخش شدن کامل روی صفحه و ادامه کامل آن تا روی چسب و پوشش کامل لبه های فلز
• چسبندگی مناسب و عدم حساسیت زایی چسب فوم
• بسته بندی تکی و مناسب برای حفظ رطوبت ژل