در محیط پیچیده و پرفشار اتاق عمل، هر عضو از تیم جراحی وظایف دقیقی بر عهده دارد و همگی در جهت یک هدف مشترک یعنی حفظ ایمنی بیمار و موفقیت‌ آمیز بودن عمل جراحی، همکاری می‌کنند. در این میان، نقش پرستاران سیرکولار و اسکراب به ‌عنوان دو عنصر اساسی در حفظ نظم و استریلیته محیط جراحی بسیار برجسته است. هر یک از این نقش‌ها با جزئیات و وظایف خاص خود به ایجاد یک جریان کاری منظم کمک می‌کنند که نتیجه‌ آن یک عمل جراحی موفق و ایمن برای بیمار است. در ادامه، وظایف و مسئولیت‌های دو نقش پرستار سیرکولار و پرستار اسکراب را بررسی خواهیم کرد.

پرستار اسکراب کیست؟

پرستار اسکراب (Scrub Nurse) یکی از اعضای کلیدی تیم جراحی است که در ناحیه استریل اتاق عمل و به صورت مستقیم در کنار جراحان و سایر اعضای تیم جراحی فعالیت می‌کند. وظیفه اصلی پرستار اسکراب آماده‌سازی ابزارها و تجهیزات لازم، تحویل آن‌ها به جراح و حفظ استریلیته محیط جراحی است.

پرستار اسکراب با توجه به مهارت و دانش تخصصی خود به جراحان در انجام دقیق و ایمن جراحی کمک می‌کند و از استریلیته و در دسترس بودن ابزارهای مورد نیاز در طول عمل اطمینان حاصل می‌کند.

در حقیقت، پرستار اسکراب فردی است که در زمان جراحی، همراه با جراح و دستیاران، دست‌ها را شستشو و ضدعفونی (اسکراب) می‌کند و پس از پوشیدن لباس استریل، وارد جریان مستقیم جراحی می‌شود.

وظایف پرستار اسکراب چیست؟

پرستار اسکراب نقشی کلیدی در تیم جراحی است که وظایف تخصصی زیادی بر عهده دارد. برخی از این وظایف عبارتند از:

• آماده‌سازی اتاق عمل: جمع‌آوری و سازماندهی ابزارها و تجهیزات لازم برای جراحی و همکاری با پرستار سیرکولار برای ایجاد یک محیط استریل و سازمان ‌یافته از مهم‌ترین وظایف پرستار اسکراب است.
• مدیریت تکنیک استریل: پرستار اسکراب به دقت تکنیک‌های استریل را رعایت می‌کند تا از آلودگی محیط جلوگیری شود. این موضوع شامل شستن دست‌ها، پوشیدن دستکش و لباس استریل و نظارت بر حفظ استریلیته محدوده جراحی اتاق عمل و در طول جراحی است.
• مدیریت ابزارها و تجهیزات جراحی: پرستار اسکراب باید به‌ طور دقیق از ابزارهای جراحی، کاربرد آن‌ها و نحوه استفاده صحیح از آن‌ها آگاهی داشته باشد. او باید همیشه ابزارهای مورد نیاز جراح، تجهیزات و وسایل مصرفی را آماده و در بهترین وضعیت قرار دهد و از کارکرد صحیح تجهیزات جراحی اطمینان حاصل کند.
• حمایت از بیمار: پرستار اسکراب همراه با پرستار سیرکولار مسئول تأیید هویت بیمار، ناحیه جراحی و فرم رضایت‌نامه است. همچنین، او باید در طول عمل در کنار سایرین مراقب وضعیت و علائم بیمار بوده و کوچکترین تغییرات را به جراح و متخصص بیهوشی اطلاع دهد.
• مستندسازی و ارتباطات: پرستار اسکراب وظیفه مستندسازی دقیق فرآیند جراحی را بر عهده دارد. اقداماتی نظیر شمارش ابزارها، تامپون‌ها و تجهیزات تیز برعهده پرستار اسکراب است. او باید ارتباط مستمر و مؤثر با سایر اعضای تیم جراحی از جمله پرستار سیرکولار، جراح، متخصص بیهوشی و دیگر اعضای تیم برقرار کند تا ایمنی بیمار حفظ شود و هماهنگی‌های لازم در اتاق عمل صورت گیرد.
• مراقبت پس از عمل: پس از اتمام جراحی، پرستار اسکراب در انتقال ایمن بیمار به بخش ریکاوری کمک می‌کند و از ایمنی و راحتی او در این مرحله اطمینان حاصل می‌کند.

این مجموعه وظایف نشان‌دهنده نقش حیاتی پرستار اسکراب در حفظ ایمنی بیمار و موفقیت جراحی است.

پرستار اسکراب باید چه توانایی‌هایی داشته باشد؟

پرستار اسکراب برای موفقیت در شغل خود باید مهارت‌های خاصی داشته باشد، از جمله:

• آشنایی با ابزارهای مختلف اتاق عمل: پرستار اسکراب باید با تمامی ابزارهای جراحی آشنا باشد و بداند هر کدام را چگونه در طول عمل جراحی به درستی استفاده کند و در اختیار جراح قراردهد.
• آشنایی با انواع جراحی‌ها: پرستار اسکراب باید با انواع مختلف جراحی‌ها از جمله جراحی‌های قلبی، ارتوپدی، عمومی، مغز و اعصباب، کلیه و مجاری ادرای، چشم، گوش و حلق و بینی ، اطفال و … آشنا باشد تا بتواند بهترین آماده‌سازی را برای هر نوع جراحی انجام دهد.
• تسلط بر تکنیک‌های استریل: آگاهی کامل از تکنیک‌های استریل و نگهداری محیط استریل در حین جراحی از دیگر مهارت‌های لارم برای پرستار اسکراب است.
• دقت بالا: یک پرستار اسکراب باید توانایی پیش‌بینی نیازهای جراح و جلوگیری از بروز اشتباهاتی مانند جا ماندن ابزارها در بدن بیمار را داشته باشد.
• ارتباط مؤثر و کار تیمی: توانایی برقراری ارتباط مؤثر و همکاری با تیم جراحی برای پرستار اسکراب ضروری است تا بتواند به خوبی با سایر اعضای تیم جراحی هماهنگ شود.
• تفکر انتقادی و توانایی حل مسئله: پرستار اسکراب باید قادر باشد به سرعت تصمیم بگیرد، اقدام مناسب را انجام دهد و مشکل را برطرف کند، بدون اینکه روند جراحی دچار وقفه شود یا خطراتی برای بیمار ایجاد شود. این توانایی نشان‌دهنده انعطاف‌پذیری و تخصص پرستار در موقعیت‌های بحرانی است.
• توانایی بالای جسمانی و روحی:این توانایی به پرستار این امکان را می‌دهد که در جراحی‌های طولانی و پرخطر بهترین عملکرد را از خود نشان دهد و در طول زمان دچار صدمات جسمی و روحی نشود.

پرستار سیرکولار کیست؟

پرستار سیرکولار (Circulating Nurse) مسئول نظارت بر شرایط بیمار و اتاق عمل است. این پرستار خارج از میدان استریل اتاق عمل کار می‌کند، اما نقش محوری در موفقیت عمل جراحی دارد. در حالی که آن‌ها مستقیماً در جراحی شرکت نمی‌کنند، حمایت آن‌ها برای حفظ یک محیط استریل و دستیابی به یک عمل موفقیت آمیز ضروری است.

وظیفه اصلی این پرستار، ایجاد یک محیط ایمن برای انجام عمل جراحی، تهیه و تدارک وسایل موردنیاز در طول عمل، تنظیم تجهیزات جراحی در اتاق عمل و هماهنگی صحیح بین اعضای تیم پزشکی به ویژه پرستار اسکراب است. پرستار سیرکولار با همکاری پرستار اسکراب، وسایل و تجهیزات موردنیاز جراحی را آماده کرده و در شمارش اولیه و نهایی جراحی به او کمک می‌کند.

به عبارت دیگر، پرستار سیرکولار فردی است که در طول جراحی در اتاق عمل و نواحی اطراف آن، آزادانه حرکت می‌کند و وظایفی را انجام می‌دهد که تیم جراحی به دلیل محدودیت‌های مربوط به منطقه استریل نمی‌توانند انجام دهند.

وظایف پرستار سیرکولار چیست؟

وظایف پرستار سیرکولار شامل موارد زیر است:

• حمایت از بیمار: حمایت از بیمار یکی از وظایف مهم پرستاران سیرکولار است. آن‌ها باید با برقراری ارتباط مؤثر و آرامش‌بخش، استرس و نگرانی‌های بیماران و خانواده‌ها را کاهش دهند.
• تایید هویت بیمار: پرستاران سیرکولار مسئولیت تأیید هویت بیمار و محل جراحی را دارند تا اطمینان حاصل کنند که تمام روند جراحی به درستی انجام می‌شود و بیمار در شرایط مناسبی قرار دارد. همچنین باید از ثبت رضایت‌نامه بیمار قبل از عمل مطمئن شود تا از هرگونه اشتباه جلوگیری کند.
• حفظ محیط استریل: این پرستاران مسئول اطمینان از رعایت پروتکل‌های استریل توسط تمام اعضای تیم جراحی هستند تا از بروز عفونت جلوگیری شود.
• مدیریت ابزار و تجهیزات: پرستار سیرکولار با همکاری پرستار اسکراب باید تمام ابزارها، تجهیزات پزشکی و لوازم جراحی را بررسی کرده و از آماده بودن آن‌ها برای استفاده حین عمل اطمینان حاصل کند.
• مدیریت نمونه‌های جراحی: نظارت بر جمع‌آوری، برچسب‌گذاری و ارسال نمونه‌ها به آزمایشگاه برای تحلیل‌های بعدی بر عهده این پرستار است.
• مستندسازی: ثبت دقیق اطلاعات مربوط به مراحل جراحی، اعضای تیم و هرگونه مشکل به‌ وجود آمده بر عهده پرستار سیرکولار است. این موضوع برای پیگیری و مسائل قانونی ضروری می‌باشد.
• نظارت بر انتقال صحیح بیمار: انتقال صحیح بیمار به اتاق عمل پس از بررسی دقیق پرونده و شرح حال وی و همچنین همراهی بیمار تا زمان بیهوشی، از جمله مسئولیت‌های پرستار سرکولار است. پس از بیهوشی، تعیین وضعیت بیمار روی تخت جراحی به‌ گونه‌ای که بهترین دسترسی به محل عمل فراهم شود، از دیگر وظایف مهم پرستار سرکولار است که تاثیر زیادی در موفقیت جراحی دارد.
• نظارت بر ایمنی بیمار: مراقبت از ایمنی بیمار از جمله نظارت بر علائم حیاتی و بررسی وضعیت جراحی برای جلوگیری از هرگونه خطای پزشکی از دیگر وظایف پرستار سیرکولار است.
• ارتباط موثر: ارتباط مؤثر یکی از وظایف کلیدی پرستار سیرکولار است. این پرستار باید بتواند به ‌طور واضح و دقیق با تیم جراحی به ویژه پرستار اسکراب، بیمار و خانواده‌اش ارتباط برقرار کند. در شرایط استرس‌زا، پرستار سیرکولار باید اطلاعات ضروری را منتقل کرده و اطمینان حاصل کند که همه افراد از روند جراحی و وضعیت بیمار مطلع هستند.

پرستار سیرکولار باید چه مهارت‌هایی داشته باشد؟

پرستار سیرکولار باید مهارت‌های متنوعی داشته باشد که شامل موارد زیر است:

• مهارت‌های بالینی: نیاز به تخصص در مراقبت‌های پزشکی، رعایت استانداردهای بهداشتی، انجام تزریقات و مراقبت‌های اورژانسی.
• مهارت‌های ارتباطی بین فردی: توانایی برقراری ارتباط مؤثر با اعضای تیم جراحی و بیمار.
• توجه به جزئیات: دقت بالا در ثبت وقایع جراحی و شناسایی اشتباهات احتمالی.
• توانایی کار تیمی: همکاری مؤثر با تیم جراحی برای اجرای صحیح فرآیندها.
• همدلی و تاب‌آوری: توانایی حمایت عاطفی از بیمار و حفظ آرامش در شرایط استرس‌زا.
• توانایی بالای جسمانی و روحی: این توانایی موجب می‌شود تا فرد بتواند در جراحی‌های طولانی و پرخطر بهترین عملکرد را داشته باشد و در طول زمان دچار صدمات جسمی و روحی نگردد.

تفاوت بین پرستار سیرکولار و پرستار اسکراب چیست؟

تفاوت اصلی بین پرستار اسکراب و پرستار سیرکولار در نوع مسئولیت‌ها و نقش‌ها در اتاق عمل است. پرستار اسکراب در داخل میدان استریل کار می‌کند و مسئول تحویل ابزارهای جراحی، حفظ تکنیک استریل و شمارش ابزارهاست. اما پرستار سیرکولار خارج از میدان استریل قرار دارد و وظایفی همچون مدیریت تجهیزات، مستندسازی، نظارت بر ایمنی بیمار و هماهنگی بین تیم جراحی را انجام می‌دهد. در حالی که پرستار اسکراب به جنبه‌های فنی جراحی می‌پردازد، پرستار سیرکولار بیشتر به جنبه‌های مدیریتی و ایمنی بیمار توجه دارد.

پرستار سیرکولر به عنوان یک فرد غیر استریل وظیفه دارد تا با تیم استریل (مثل پرستار اسکراب) هماهنگ باشد. برخلاف پرستار اسکراب که نمی‌تواند محیط استریل را ترک کند و باید در حفظ استریل بودن دستکش و گان خود دقت کند، پرستار سیرکولر می‌تواند از محیط استریل خارج شود، اما باید پوشش تمیز و مناسبی داشته باشد.

البته توجه داشته باشید که در حال حاضر، این دو نقش توسط تمامی اعضای تیم پیراپزشکی حاضر در اتاق عمل انجام می‌شود و به صورت گردشی بین آن‌ها تقسیم می‌شود تا زمان طولانی و دشوار حضور در اتاق عمل قابل تحمل باشد و یکنواخت نشود.