مراقبت از دهان و گلو بعد از عمل جراحی یک بخش حیاتی از فرآیند بهبودی است که می‌تواند بر کیفیت زندگی بیمار و سرعت بهبودی تأثیرگذار باشد. تغییرات و مشکلاتی که ممکن است در این نواحی پس از جراحی ایجاد شود شامل خشکی دهان، بوی بد دهان، گلودرد و سایر علائم ناراحت‌کننده است که می‌تواند ناشی از بیهوشی عمومی، آسیب‌های وارد شده به بافت‌های نرم و تغییرات موقت در روند طبیعی ترمیم باشد. توجه به این مشکلات و اجرای دستورالعمل‌های مراقبتی مناسب می‌تواند به کاهش ناراحتی‌ها، جلوگیری از عوارض جانبی و تسریع روند بهبودی کمک کند. در این مقاله به بررسی این مراقبت‌ها، علل شایع مشکلات دهان و گلو پس از جراحی و روش‌های مؤثر برای مدیریت آن‌ها پرداخته خواهد شد.

دلیل بوی بد دهان بعد از عمل جراحی

بوی بد دهان بعد از عمل جراحی می‌تواند به دلایل متعددی اتفاق بیفتد. یکی از مهم‌ترین عوامل، کاهش تولید بزاق به دلیل بیهوشی عمومی و داروهای مسکن است. در حالت عادی، بزاق نقش مهمی در کنترل رشد باکتری‌های دهان دارد. این مایع به‌ عنوان یک شوینده عمل کرده و باکتری‌ها را از بین می‌برد و مواد غذایی باقی‌مانده را پاک می‌کند. اما حین جراحی، به‌ ویژه در صورت استفاده از بیهوشی عمومی، تولید بزاق کاهش می‌یابد.

این کاهش بزاق باعث می‌شود که باکتری‌ها به‌ راحتی در دهان تجمع یابند و تعدادشان افزایش پیدا کند. باکتری‌های دهان به‌ ویژه در شرایط خشک و کمبود بزاق، محیط مناسبی برای رشد پیدا می‌کنند. این باکتری‌ها مواد آلی را تجزیه کرده و ترکیباتی تولید می‌کنند که باعث بوی بد دهان می‌شود.

دلیل خشکی دهان بعد از عمل جراحی

خشکی دهان پس از عمل جراحی می‌تواند به دلایل مختلفی اتفاق بیفتد. یکی از علل اصلی آن، استفاده از لوله یا ماسک‌های تنفسی است که بلافاصله پس از تزریق داروی بیهوشی جهت کنترل تنفس به بیمار متصل می‌شوند. زمانی که شما به هوش هستید و دهان شما باز است، بزاق به صورت خودکار ترشح می‌شود و محیط دهان را مرطوب نگه می‌دارد؛ ولی هنگامی که لوله تنفس در دهان شما قرار بگیرد دهان، دندان‌ها و زبان شما خشک می‌شود.

خشک شدن لب‌ها بعد از عمل نیز اتفاقی طبیعی و نرمال می‌باشد؛ زیرا که دهان شما در هنگام انجام عمل جراحی جهت ثابت نگه داشتن لوله‌های تنفسی بر روی لب با چسب باز می‌ماند.

دلیل ضعیف شدن صدا بعد از عمل جراحی

ضعیف شدن صدا بعد از عمل جراحی می‌تواند به دلایل مختلفی رخ دهد و معمولاً نتیجه‌ای موقتی از چندین عامل مرتبط با جراحی، بیهوشی و مراقبت‌های پس از عمل است. یکی از دلایل اصلی این مشکل استفاده از لوله‌های بیهوشی طی عمل جراحی است.

در بسیاری از جراحی‌هایی که نیاز به بیهوشی عمومی دارند، از لوله‌هایی به نام لوله‌ تراشه یا اینتوبه برای کمک به تنفس بیمار استفاده می‌شود. این لوله‌ها از طریق دهان یا بینی وارد نای شده و ممکن است باعث تحریک و التهاب تارهای صوتی و حنجره شوند. این تحریک می‌تواند به ضعف موقت صدا یا حتی گرفتگی صدا منجر شود.

یکی دیگر از دلایل ضعیف شدن صدا بعد از جراحی، خشکی و کم‌ آبی بافت‌های حنجره و گلو است. داروهای بیهوشی می‌توانند باعث کاهش تولید بزاق شوند که نتیجه آن خشکی گلو و تحریک تارهای صوتی است. بیمار ممکن است حس کند که صدایش ضعیف‌تر یا گرفته شده است و در برخی موارد حتی ممکن است تا مدتی نتواند به‌طور کامل صحبت کند.

چه کسانی بعد از عمل جراحی دچار گلودرد می‌شوند؟

درصد بالایی از افرادی که جهت انجام عمل به طور کامل بیهوش می‌شوند و برای کنترل تنفس، لوله‌ای داخل دهان و گلوی آن‌ها قرار می‌گیرد به این مشکل دچار خواهند شد. همچنین درصد ابتلا به این مشکل در زنان بیشتر از مردان است. از طرفی قطر لوله تنفسی که وارد دهان و گلوی بیمار می‌شود، رابطه مستقیم با عوارض بعد از آن دارد.

راه‌های مراقبت از دهان و گلو بعد از عمل جراحی

مراقبت از دهان و گلو بعد از عمل جراحی به حفظ بهداشت، پیشگیری از عوارض و تسریع روند بهبودی کمک می‌کند. در اینجا چندین روش مؤثر برای مراقبت از دهان و گلو پس از عمل جراحی ذکر شده است:

۱- برطرف کردن خشکی لب

اگر لب‌های شما خشک شده آن را به وسیله پارچه یا حوله‌ای مرطوب به آرامی خیس کنید تا پوست‌های مرده از سطح لب شما پاک شوند. سپس با مالیدن وازلین یا مرطوب‌کننده، آن را مرطوب نگه دارید. رسیدگی مداوم که شامل مرطوب نگه داشتن لب‌ها و نوشیدن مایعات فراوان می‌باشد، لب‌های شما را خیلی سریع به حالت اولیه باز می‌گرداند.

۲- درمان گلو درد

گلودرد مشکلی بسیار طبیعی و فراگیر بعد از انجام عمل جراحی می‌باشد که معمولا بعد از گذشت چند روز برطرف می‌شود. جراحی‌های طولانی‌تر معمولا با گلودرد طولانی‌تری همراه خواهند بود؛ زیرا لوله‌های تنفسی زمان بیشتری در گلوی بیمار می‌مانند. شما می‌توانید با مسواک زدن و استفاده از مایعات مخصوص برطرف کردن التهابات گلو این مشکل را سریع حل کنید و میزان آسیب را تا کمترین حد ممکن کاهش دهید.

این گلودرد معمولا ۱ الی ۲ روز دوام دارد. اگر مشکل در بازه زمانی ۲ روزه حل نگردید، حتما این مسئله را با پزشک متخصص خود مطرح بفرمایید.

۳- رفع بوی بد تنفس

این مشکل معمولاً با ۲ الی ۳ بار مسواک زدن برطرف می‌شود. جهت تسریع امر استفاده از دهان‌شویه هم توصیه می‌گردد. بوی بد ممکن است در نتیجه استفاده از داروهای خاصی که دهان را خشک می‌کند هم باشد. این مسئله را نیز می‌توان با قرقره آب در دهان به صورت مداوم حل کرد.

۴- بازگشت صدا

مشکل ضعیف شدن صدا اصلا جای نگرانی ندارد؛ زیرا صدا به آرامی پس از گذشت ۲ الی ۳ روز به صورت کامل به حالت طبیعی خود باز می‌گردد. در صورتی که این مشکل پس از گذشت چند روز برطرف نگردد، باعث ضعیف‌تر شدن صدا می‌شود که در این صورت مطرح کردن مسئله به پزشک متخصص اکیداً توصیه می‌گردد.

۵- مراقبت‌های کلی از دهان

مراقبت مداوم از دهان به بیمارانی که بعد از پایان جراحی احتیاجی به دستگاه تنفسی ندارند، توصیه می‌شود که شامل مسواک زدن، قرقره با دهان‌شویه و شستن زبان با مسواک می‌باشد. این اقدامات باعث می‌شود که دهان شما با سرعت بیشتری به حالت عادی خود برگردد.

در تصویر زیر خلاصه‌ای از اقداماتی که می‌بایست بعد از عمل جراحی برای مراقبت از دهان و گلو و حل معضلاتی مانند گلودرد و خشکی دهان انجام داد، مشاهده می‌کنید.

منبع

https://www.verywellhealth.com

مقاله مرتبط: آشنایی با تاریخچه جراحی