سبد خرید خالی است.
سیستوسکوپی، آرتروسکوپی و هیستروسکوپی (شباهتها و تفاوتها)
سیستوسکوپی، آرتروسکوپی و هیستروسکوپی سه روش مختلف آندوسکوپی هستند که شامل استفاده از اندوسکوپ برای مشاهده و تشخیص و در برخی موارد، درمان نواحی خاصی از بدن میباشند. در اینجا ما این سه روش را از نظر هدف، بخشهایی از بدن که بررسی میکنند و کاربردهای رایج آنها مقایسه میکنیم.
آندوسکوپی چیست؟
آندوسکوپی یک روش تشخیصی-درمانی کم تهاجمی است که در آن پزشک ابزاری لولهای شکل را وارد بدن میکند تا به وسیله آن داخل بدن را مشاهده کند و در صورت نیاز اقدامات درمانی لازم را انجام دهد.
انواع مختلفی از روشهای آندوسکوپی وجود دارد که هر کدام برای مشاهده قسمت خاصی از بدن طراحی شدهاند. برای آشنایی بیشتر با تکنیک آندوسکوپی مقاله آندوسکوپی چیست و چگونه انجام میشود؟ را مطالعه بفرمایید.
انواع روشهای اندوسکوپی
رایجترین روشهای اندوسکوپی مورد استفاده برای تشخیص و درمان انواع ناهنجاریها عبارتند از:
- برونکوسکوپی (برای بررسی نای و ریهها)
- کولونوسکوپی (برای بررسی روده بزرگ و راستروده)
- سیستوسکوپی (برای بررسی مثانه و مجرای ادراری)
- لاپاراسکوپی (برای بررسی حفره شکم و لگن)
- لارنگوسکوپی (برای بررسی حنجره و تارهای صوتی)
- آرتروسکوپی (برای بررسی مفاصل به خصوص زانو و شانه)
- گاستروسکوپی (برای بررسی مری، معده و ابتدای روده کوچک)
- توراکوسکوپی (برای بررسی فضای قفسه سینه و پرده جنب)
- هیستروسکوپی (برای بررسی حفره رحم)
سیستوسکوپی چیست؟
سیستوسکوپی روشی است که طی آن یک سیستوسکوپ (لولهای باریک و انعطافپذیر یا سخت، مجهز به منبع نور و دوربین در انتهای آن) از طریق مجرای ادراری وارد مثانه میشود تا علائمی مانند سرطان در مراحل اولیه، عفونت، انسداد یا خونریزی مورد بررسی قرار بگیرد.
سیستوسکوپی چگونه انجام میشود؟
سیستوسکوپی معمولاً به صورت سرپایی انجام میشود. قبل از عمل، بیمار باید مثانه خود را تخلیه کند. سپس روی تخت دراز میکشد و بسته به نوع عمل، بیحسی موضعی یا بیهوشی انجام میشود. در بیشتر سیستوسکوپیهای تشخیصی، پزشک از ژل بیحسکننده استفاده میکند تا بیمار در حین ورود سیستوسکوپ احساس درد نکند. در سیستوسکوپیهای درمانی که تهاجمیتر هستند، ممکن است نیاز به بیهوشی عمومی باشد.
در آغاز عمل، سیستوسکوپ از طریق مجرای ادرار وارد مثانه میشود و سپس آب یا محلول سالین به داخل مثانه تزریق میگردد. این مایع باعث متسع شدن دیواره مثانه میشود تا اورولوژیست بتواند فضای داخل مثانه را به وضوح مشاهده کند و بررسیهای لازم را انجام دهد. در صورت نیاز، پزشک میتواند ابزارهای اضافی را از طریق سیستوسکوپ وارد مثانه کند و اقداماتی مانند برداشتن نمونه بافتی یا تومور را انجام دهد.
کاربردهای سیستوسکوپی
موارد استفاده از سیستوسکوپی عبارتند از:
- احتباس ادرار (ناتوانی در تخلیه کامل مثانه)
- بی اختیاری ادرار (ناتوانی در کنترل جریان ادرار)
- وجود خون در ادرار (هماچوری)
- وجود سنگ مثانه، بافت غیرطبیعی، پولیپ یا تومور
- عفونتهای مکرر دستگاه ادراری (UTIs)
- سوزش ادرار (دیسوریا)
- تنگی مجرای ادرار
- فیستول مجرای ادراری
- نمونهبرداری از مثانه یا مجاری ادراری برای بررسی توده مشکوک به سرطان
- بزرگ شدن پروستات (هیپرپلازی خوش خیم پروستات)
- گرفتن نمونه ادرار از حالبها
- تزریق رنگ برای تصویربرداری با اشعه ایکس که جریان ادرار را ردیابی میکند.
سیستوسکوپی چقدر طول میکشد؟
بسته به نوع عمل (تشخیصی یا درمانی) سیستوسکوپی معمولاً بین ۱۵ تا ۳۰ دقیقه طول میکشد.
عوارض احتمالی سیستوسکوپی
عوارض احتمالی سیستوسکوپی عبارتند از:
- واکنش به بیهوشی
- عفونت مثانه
- پارگی دیواره مثانه
- خونریزی
- احتباس ادرار به دلیل تحریک و تورم ناشی از عمل
آرتروسکوپی چیست؟
آرتروسکوپی یک روش تشخیصی و جراحی است که پزشکان برای بررسی، تشخیص و درمان مشکلات مفصلی از آن استفاده میکنند. این روش معمولاً برای مفاصلی مانند زانو، شانه یا لگن به کار میرود.
آرتروسکوپ یک لوله کوچک است که شامل لنز، دوربین فیلمبرداری مینیاتوری و منبع نور میباشد. دوربین به مانیتوری متصل است که به جراح اجازه میدهد تا ساختارهای داخلی مفصل را در حین عمل مشاهده کند. همچنین، آرتروسکوپ میتواند همراه با ابزارهای دیگر برای اقدامات درمانی یا نمونهبرداری مورد استفاده قرار گیرد.
این روش عمدتاً برای تشخیص و درمان مشکلات مفصلی مانند آسیبهای رباط و غضروف، التهاب سینوویال (سینوویت) و سایر آسیبهای مفصل به کار میرود.
کاربردهای آرتروسکوپی
متخصص ارتوپد ممکن است برای بررسی و درمان بسیاری از مشکلات مفصلی از تکنیک آرتروسکوپی استفاده کند. در ادامه به برخی از موارد استفاده از آرتروسکوپی اشاره میکنیم:
- التهاب مفصل زانو، شانه، آرنج، مچ دست یا مچ پا
- بی ثباتی و درد زانو
- پارگی رباط صلیبی قدامی (ACL)
- پارگی منیسک
- پارگی روتاتور کاف
- در رفتگی شانه
مراحل آرتروسکوپی
به طور کلی، بیمار در جراحی آرتروسکوپی مراحل زیر را طی میکند:
- ابتدا بیمار یک بیحسی عمومی، موضعی یا نخاعی دریافت میکند.
- یک برش کوچک در موضع مدنظر روی پوست بیمار ایجاد میشود.
- آرتروسکوپ از طریق برش وارد میشود.
- ممکن است در صورت لزوم برشهای بیشتری برای ورود سایر ابزارهای جراحی ایجاد شود.
- نور از طریق فیبر نوری که در انتهای آرتروسکوپ قرار گرفته به موضع جراحی منتقل میشود.
- تصویر فضای داخل مفصل به صفحه نمایش منتقل میشود و جراح مطابق با تصاویر اقدامات لازم را انجام میدهد.
- در صورت نیاز ممکن است علاوه بر تشخیص، جراحی اصلاحی نیز انجام شود.
- در انتها ابزارها خارج شده و ممکن است پانسمان یا بانداژ روی برشها قرار داده شود یا از بخیه استفاده شود.
- جای زخمهای کوچک ایجاد شده برای ورود آرتروسکوپ و ابزارهای دیگر نهایتاً بعد از چند روز تا چند هفته بهبود مییابند.
بعد از آرتروسکوپی چه اتفاقی میافتد؟
اکثر جراحیهای آرتروسکوپی به صورت سرپایی انجام میشوند، به این معنی که میتوانید ظرف چند ساعت پس از عمل به خانه بازگردید. بازگشت به فعالیتهای عادی بسته به نوع جراحی و وضعیت جسمانی فرد ممکن است چند روز تا چند هفته طول بکشد.
پس از جراحی، ممکن است لازم باشد برای مدتی از وارد کردن فشار به ناحیه تحت عمل خودداری کنید. در صورتی که آرتروسکوپی روی مفصل ران یا پا انجام شده باشد، استفاده از عصا یا سایر وسایل کمکی برای مدتی توصیه میشود تا روند بهبودی بهتر پیش برود.
مزایای آرتروسکوپی چیست؟
آرتروسکوپی یک روش کم تهاجمی است که از طریق برشهای کوچک انجام میشود. در مقایسه با جراحی باز، این روش دارای مزایای قابل توجهی است، از جمله:
- بهبودی سریعتر
- درد کمتر
- خونریزی کمتر
خطرات و عوارض آرتروسکوپی چیست؟
آرتروسکوپی یک روش نسبتاً ایمن است. اما مانند هر روش جراحی دیگری ممکن است عوارضی به همراه داشته باشد. برخی از عوارض آن عبارتند از:
- واکنش آلرژیک به بیهوشی
- لخته شدن خون
- آسیب به بافت اطراف یا اعصاب
- خونریزی یا تورم بیش از حد
- عفونت
آرتروسکوپی چقدر طول میکشد؟
این روش معمولاً بین ۳۰ دقیقه تا ۲ ساعت طول میکشد.
هیستروسکوپی چیست؟
یکی دیگر از روشهای اندوسکوپی، هیستروسکوپی است. هیستروسکوپی شامل وارد کردن یک هیستروسکوپ (لوله نازک همراه با دوربین) از طریق واژن و دهانه رحم به داخل رحم است. هدف اصلی هیستروسکوپی تشخیص و درمان شرایطی مانند فیبروم رحم، پولیپ، خونریزی غیرطبیعی و مشکلات ناباروری است.
همچنین ممکن است در شرایط زیر از هیستروسکوپی استفاده شود:
- نتایج پاپ اسمیر غیر طبیعی
- خونریزی بعد از یائسگی
- تجربه سقط جنین
- نمونه برداری از داخل رحم
- جایگذاری آی یو دی
در طول هیستروسکوپی چه اتفاقی میافتد؟
بیمار تحت بیهوشی موضعی یا در برخی موارد بیهوشی عمومی قرار میگیرد. معمولاً از بیمار خواسته میشود که دراز بکشد و پاهای خود را در رکاب قرار دهد. یک لوله نازک با یک دوربین در انتهای آن (هیستروسکوپ) وارد واژن بیمار شده و از طریق دهانه رحم به داخل رحم منتقل میشود. در این مرحله اقدامات مختلفی از جمله نمونهبرداری یا درمان یک ضایعه ممکن است توسط جراح انجام شود.
عوارض احتمالی هیستروسکوپی
درست مانند هر روش جراحی دیگری هیستروسکوپی نیز ممکن است با برخی عوارض احتمالی همراه باشد، از جمله:
- مشکلات ناشی از بیهوشی
- عفونت
- پارگی یا آسیب به دهانه رحم
- آسیب به اندامهای مجاور مانند مثانه، روده یا تخمدانها
- التهاب لگن
هیستروسکوپی چقدر طول میکشد؟
هیستروسکوپی بسته به نوع و هدف عمل (تشخیصی یا درمانی) معمولاً بین ۱ تا ۳ ساعت طول میکشد.
مقایسه سیستوسکوپی، آرتروسکوپی و هیستروسکوپی
این سه روش همگی تکنیکهای کم تهاجمی برای بررسی و درمان مشکلات داخلی بدن هستند، اما با یکدیگر تفاوتهایی نیز دارند. در ادامه به مقایسه این سه روش از سه جنبه گوناگون میپردازیم:
۱- ناحیه مورد بررسی
- سیستوسکوپی: داخل مثانه و مجرای ادرار
- آرتروسکوپی: فضای داخلی مفاصل مانند زانو، شانه یا لگن
- هیستروسکوپی: حفره رحم
۲- کاربردهای رایج
- سیستوسکوپی: کاربردهای رایج آن شامل تشخیص و درمان عفونتهای دستگاه ادراری، شناسایی سنگها یا تومورهای مثانه، ارزیابی علت هماچوری (خون در ادرار) و ارزیابی بیاختیاری ادرار است.
- آرتروسکوپی: کاربردهای رایج آن شامل ترمیم یا بازسازی رباطهای آسیبدیده (مانند پارگی ACL یا PCL)، رفع پارگی مینیسک، درمان سینوویت و ارزیابی میزان آسیب مفاصل (مثلاً در آرتروز) است.
- هیستروسکوپی: کاربردهای رایج آن شامل برداشتن پولیپ یا فیبروم رحم، تشخیص علت خونریزی غیرطبیعی رحم، بررسی مسائل ناباروری و انجام ابلیشن آندومتر برای رفع خونریزی شدید قاعدگی است.
۳- تهاجمی یا کم تهاجمی
- سیستوسکوپی: سیستوسکوپی کم تهاجمی است، زیرا سیستوسکوپ بدون نیاز به برش از طریق مجرای ادرار وارد میشود.
- آرتروسکوپی: آرتروسکوپی در مقایسه با جراحی باز مفصل کم تهاجمی است، زیرا شامل برشهای کوچک برای وارد کردن آرتروسکوپ و ابزارهای جراحی به بدن است.
- هیستروسکوپی: هیستروسکوپی نیز کم تهاجمی است، زیرا هیستروسکوپ از طریق واژن و دهانه رحم و بدون نیاز به برشهای شکمی وارد رحم میشود.
جمعبندی
به طور خلاصه سیستوسکوپی، آرتروسکوپی و هیستروسکوپی روشهای کم تهاجمی هستند که برای بررسی و در برخی موارد، درمان نواحی خاصی از بدن استفاده میشوند. این روشها اهداف مختلفی دارند و در تخصصهای مختلف پزشکی (اورولوژی، ارتوپدی و زنان) برای رسیدگی به طیف وسیعی از شرایطی که به ترتیب بر دستگاه ادراری، مفاصل و رحم تأثیر میگذارند، استفاده میشوند.
امتیاز کاربران
[تعداد نظرات: ۱ میانگین نمره: ۵]
برای نوشتن دیدگاه باید وارد بشوید.