
دستیار جراح در اتاق عمل چه نقشی دارد؟

در اتاق عمل، هر عضو تیم جراحی نقشی کلیدی در موفقیت عمل ایفا میکند. دستیار جراح به عنوان یکی از ارکان اصلی این تیم، وظیفه دارد که به جراح در انجام فرایندهای مختلف کمک کند و اطمینان حاصل کند که همه مراحل به طور مؤثر و بدون هیچ مشکلی پیش میروند. این فرد نه تنها در طول عمل به جراح در انجام کارهای فنی و تخصصی کمک میکند، بلکه مسئولیتهایی قبل و بعد از جراحی نیز بر عهده دارد که به حفظ ایمنی بیمار و بهبود نتایج عمل کمک میکند. در این مقاله، به بررسی وظایف، مهارتها و اهمیت این نقش در اتاق عمل خواهیم پرداخت.
دستیار جراح در اتاق عمل
دستیار جراح (Surgical assistant) یکی از مهمترین اعضای تیم جراحی است که وظیفه اصلی او کمک به جراح و تیم جراحی در طول عمل است، به طوری که عمل جراحی کاملاً روان و ایمن پیش برود. این نقش شامل مجموعهای از وظایف تخصصی و حساس است که به آمادهسازی، اجرای منظم و موفقیت آمیز عملهای جراحی کمک میکند.
دستیار جراح علاوه بر تسلط بر تکنیکهای جراحی میبایست دانش کافی در زمینه استریلیته، اصطلاحات پزشکی و فرآیندهای مختلف جراحی داشته باشد و با پیشبینی نیازهای جراح، عملکرد تیم را بهبود میبخشد. برای آشنایی با نقش اسکراب و سیرکولار در اتاق عمل مقاله وظایف پرستار سیرکولار و پرستار اسکراب در اتاق عمل چیست؟ را مطالعه بفرمایید.
وظایف دستیار جراح
مهمترین وظایف دستیاران جراح در اتاق عمل عبارتند از:
- آمادهسازی اتاق عمل: دستیار جراح، مسئول اطمینان از آمادهسازی صحیح اتاق عمل است. این وظیفه شامل کنترل و اطمینان از تمیز و ضدعفونی بودن تمام سطوح و ابزارها است تا محیطی استریل و امن برای جراحی فراهم شود. همچنین، باید تجهیزات و ابزارهای جراحی مختلف را بررسی کند تا از آماده و در دسترس بودن آنها برای استفاده حین عمل اطمینان حاصل کند.
- قرار دادن بیمار در موقعیت مناسب: بسته به نوع جراحی و ترجیحات جراح، دستیار جراح مسئول قرار دادن بیمار در موقعیت مناسب است تا بهترین دسترسی به ناحیه عمل فراهم شود. این امر شامل تنظیم وضعیت بدن بیمار و اطمینان از راحتی و ایمنی او میشود. علاوه بر این، دستگاههای مانیتورینگ مانند نوار قلب (ECG) یا دستگاه فشار خون نیز باید به درستی نصب شده و عمل نمایند تا وضعیت بیمار در طول جراحی به دقت زیر نظر باشد.
- کمک به جراح حین عمل جراحی: یکی از مهمترین وظایف دستیار جراح، کمک به جراح در طول عمل جراحی است. این وظایف شامل تحویل دادن ابزارها به جراح، باز نگه داشتن برشها، کنترل خونریزی و کمک در انجام فعالیتهایی مانند بخیه زدن، کوتریزاسیون یا ساکشن و حتی انجام برخی از عملیات جراحی میباشد.
تفاوت دستیار جراح و تکنسین اتاق عمل
هرچند نقش دستیار جراح و تکنسین اتاق عمل (Surgical technologist) شباهتهایی دارند، اما این دو موقعیت شغلی کاملاً متمایز هستند. تکنسین اتاق عمل بیشتر بر مدیریت ابزارهای جراحی، حفظ محیط استریل و آماده سازی اتاق عمل تمرکز دارد. اما وظیفه دستیار جراح بیشتر شامل کمک مستقیم به جراح در طول عمل جراحی میباشد.
البته وظایف هر یک از این نقشها بسته به نوع مرکز درمانی و قوانین آن، ممکن است متفاوت باشد. علاوه بر این، تقسیم وظایف میان دستیار جراح، تکنسین اتاق عمل و پرستاران جراحی نیز بر اساس نیازهای تیم جراحی تعیین میشود.
مهارتهای لازم برای این نقش
مهارتهای مورد نیاز برای دستیار جراح عبارتند از:
- دانش کافی در زمینه روشهای جراحی، تکنیکها و اصطلاحات پزشکی
- مهارت در نحوه استفاده و استریل کردن ابزارها و تجهیزات جراحی
- هماهنگی عالی دست و چشم
- توانایی پیشبینی نیازهای تیم جراحی و ارائه پشتیبانی مؤثر
- آشنایی با تکنیکهای آسپتیک و پروتکلهای کنترل عفونت
- مهارتهای ارتباطی و بین فردی مؤثر برای همکاری با تیم جراحی و دیگر متخصصین بهداشتی
- توانایی انجام کارها با تمرکز و دقت بالا حتی در شرایط پرفشار
- استقامت بدنی برای ایستادن به مدت طولانی و انجام کارهای تکراری
- توانایی حفظ محرمانگی و رعایت اصول اخلاقی در مراقبت از بیماران
- مهارتهای حل مسئله و تفکر انتقادی برای مقابله با موقعیتهای غیرمنتظره در طول جراحی
- توانایی روحی و استقامت روانی بالا برای مواجهه با شرایط استرسزای اتاق عمل
دستیار جراح در چه عملهایی حضور دارد؟
دستیاران جراح با توجه به تخصص ممکن است در یک یا چند نوع از جراحیهای تخصصی مانند ارتوپدی، قلب و عروق، مغز و اعصاب، زنان و زایمان، پلاستیک و جراحی عمومی شرکت کنند.
جمع بندی
دستیار جراح با ترکیب دانش تخصصی، مهارتهای عملی و همکاری نزدیک با تیم جراحی، نقش حیاتی در بهبود نتایج جراحی و افزایش ایمنی بیمار ایفا میکند. این حرفه نیازمند تعهد، دقت و توانایی مدیریت شرایط حساس است که آن را به یکی از مهمترین مشاغل در حوزه پزشکی تبدیل کرده است.