سبد خرید خالی است.
ابزار جراحی مورد استفاده در اتاق عمل
با توجه به تنوع و پیچیدگی تکنیک‌های جراحی، جراحان از ابزارهای مختلفی برای بهینه سازی عملکرد خود استفاده می‌کنند. تا به امروز، هزاران ابزار جراحی برای کمک به جراحان حرفه‌ای ساخته شده است. برخی از ابزارها برای استفاده عمومی در انواع مختلف جراحی‌ها طراحی شده‌اند؛ در حالی که برخی دیگر بسیار خاص هستند و برای جراحی‌های خاص استفاده می‌شوند. با توجه به تعداد بالای ابزارهای جراحی، افراد ممکن است در شناسایی و کسب دانش کافی در مورد همه آن‌ها با چالش مواجه شوند. با این حال، طبقه بندی ابزارهای جراحی بر اساس عملکرد آن‌ها به تسهیل این روند کمک می‌کند. در این مقاله به بررسی انواع ابزار جراحی مانند چاقوی جراحی و فورسپس و کاربردهای بالینی آن‌ها می‌پردازیم.
ابزار جراحی مورد استفاده در اتاق عمل
جراحی‌های مختلف به انواع خاصی از ابزارها نیاز دارد. ما در این مقاله به ابزارهایی که در جراحی‌های عمومی استفاده می‌شوند، می‌پردازیم. بسته به نوع عمل، پرسنل جراحی ممکن است از ابزارهای تخصصی‌تر نیز استفاده کنند (مانند ابزارهای مخصوص لاپاراتومی، لاپاراسکوپی و …).
به طور کلی ابزارهای عمومی جراحی را میتوان به روش‌های مختلفی طبقه‌بندی کرد؛ در این مقاله ما ابزارهای جراحی را با توجه به عملکرد آن‌ها به چهار دسته تقسیم می‌کنیم که در ادامه با آن‌ها آشنا خواهید شد:
۱-ابزارهای برش و تشریح (Cutting and dissecting instruments)
بسیاری از ابزارهای جراحی برای برش پوست، بافت نرم و استخوان‌ها یا تشریح بافت‌ها استفاده می‌شوند. چاقوی جراحی (Scalpel) و قیچی (Scissor) از جمله مهم‌ترین ابزارهای این دسته هستند.
قیچی جراحی چیست؟
قیچی جراحی برای برش پوست و لایه‌های عمیق‌تر فاسیا، بریدن بخیه‌ها و برداشتن پانسمان زخم استفاده می‌شود. این قیچی‌ها ممکن است دسته‌های بلند یا کوتاه داشته باشند. همچنین ممکن است تیغه‌های صاف، خمیده یا دندانه دار داشته باشند.
نوک آن‌ها نیز ممکن است تیز یا صاف باشد. قیچی‌هایی که نوک ظریفی دارند برای استفاده در فضاهای بسیار محدود ایده‌آل هستند؛ به عنوان مثال برای استفاده در چشم پزشکی یا جراحی مغز و اعصاب که نیاز به برش ظریف بافت دارند، طراحی شده‌اند. با استفاده از این تیغه‌های تیز میتوان برش‌های سریع و دقیق با کمترین میزان آسیب بافتی ایجاد کرد. قیچی‌هایی که با ساختار محکم‌تر و قوی‌تر طراحی شده‌اند برای بریدن بافت‌های ضخیم‌تر یا رگ‌ها مفید هستند. قیچی با نوک منحنی شکل نیز انتخاب خوبی برای جلوگیری از بریدن بافت‌های زیرین است.
چاقوی جراحی چیست؟
چاقوی جراحی نیز یکی از اساسی‌ترین ابزارهای مورد استفاده در اتاق عمل است. این ابزار، چاقویی است با تیغه‌ای کوتاه (حدود ۱ تا ۳ سانتی‌متر) که برای ایجاد برش در پوست یا سایر بافت‌ها استفاده می‌شود. تیغه چاقوهای جراحی بسیار کوچک است و این ویژگی امکان ایجاد برش‌های ظریف را فراهم می‌کند.
در واقع چاقوی جراحی، دقیق‌ترین ابزار برای تشریح بافت است و در مقایسه با قیچی کمترین آسیب را به بافت اطراف وارد می‌کند. چاقوی جراحی معمولاً از یک تیغه یکبارمصرف و یک دسته چندبارمصرف تشکیل شده است؛ البته ممکن است به طور کلی یکبارمصرف باشد. چاقوهای جراحی را بر اساس اندازه و شکل آن‌ها میتوان دسته‌بندی کرد. هر یک از آن‌ها برای کاربردهای متفاوتی مناسب هستند.
نمونه‌های دیگر ابزارهای جراحی که برای برش یا تشریح استفاده می‌شوند عبارتند از: استخوان بر (Bone cutter)، دیسکاتورهای بلانت (Blunt dissectors)، فورسپس بیوپسی (Biopsy forceps) و غیره.
۲-ابزار جراحی برای گرفتن یا نگه داشتن بافت (Grasping or holding instruments)
جراحان از ابزارهای خاصی برای گرفتن یا نگه داشتن بافت‌ها استفاده می‌کنند تا دید بهتری از موضع عمل داشته باشند. از مهم‌ترین ابزارهای این دسته میتوان به فورسپس (Forceps) و گیره (Clamp) اشاره کرد.
فورسپس یکی از پرکاربردترین و متنوع‌ترین ابزارهای جراحی است. هدف اصلی استفاده از آن‌ها گرفتن، نگه داشتن یا تثبیت بافت است. مانند قیچی و چاقوی جراحی، فورسپس‌ها نیز در طیف وسیعی از مدل‌ها و اندازه‌ها در دسترس هستند که هر یک برای کاربردهای خاصی مناسب هستند.
فورسپس می‌تواند نوک صاف یا منحنی شکل داشته باشد. فورسپس‌های دارای نوک صاف می‌توانند چسبندگی و دقت بیشتری را فراهم کنند؛ در حالی که فورسپس‌های دارای نوک منحنی شکل دید بیشتری را ارائه می‌دهند. انتخاب فورسپس باید بر اساس اندازه و ماهیت بافت موردنظر باشد.
گیره‌ها نیز کاربردهای زیادی دارند. از آن‌ها میتوان برای نگه داشتن بافت‌ها در کنار هم، جلوگیری از خونریزی و محکم کردن وسایل یا مواد در جای خود استفاده کرد.
۳-ابزارهای هموستاتیک (Hemostatic instruments)
این دسته شامل ابزارهای مورد استفاده برای انسداد عروق و توقف خونریزی می‌باشد. برای مثال الکتروکوتر و ابزارهای مرتبط با آن، فورسپس هموستاتیک، هموستات و کلیپس‌های عروقی که برای کنترل خونریزی استفاده می‌شوند در این گروه قرار می‌گیرند.
۴-رترکتورها (Retracting surgical instruments)
رترکتور (اکارتور) یک ابزار جراحی است که برای باز نگه داشتن برش جراحی یا نگه‌داشتن اندام‌ها و بافت‌های خاص استفاده می‌شود تا موضع جراحی در تمام طول عمل در دسترس باشد. اصطلاح رترکتور معمولاً یک ابزار فولادی ساده را توصیف می‌کند که دارای تیغه‌ای منحنی شکل، قلاب‌دار یا زاویه‌دار است و به صورت دستی برای کمک به حفظ موقعیت مطلوب بافت در حین جراحی استفاده می‌شود. اما رترکتورها می توانند خودکار نیز باشند و دیگر پس از قرار دادن آن‌ها نیازی به نگه داشتن نداشته باشند.
به این ترتیب رترکتورهای جراحی (دستی یا خودکار)، برش را در طول عمل جراحی باز نگه می‌دارند و دید و دسترسی خوبی برای جراحان و اعضای اتاق عمل فراهم می‌کنند. امروزه آن‌ها در اندازه‌ها، شکل‌ها و طرح‌های مختلفی عرضه می‌شوند. شرکت آسیا جراح پیشرو یکی از تولیدکنندگان رترکتورهای خودکار و یکبارمصرف در ایران می‌باشد.
برای انتخاب ابزار جراحی باید به چه نکاتی توجه کرد؟
هنگام انتخاب ابزار جراحی به چند نکته کلیدی باید توجه کرد:
- نوع عمل جراحی: هر جراحی نیاز به وسایل عمومی و اختصاصی دارد که پیش از شروع جراحی انتخاب و آماده می‌گردند.
- سن، وزن و جثه بیمار: ابزاری که برای یک نوزاد استفاده می‌شود، مسلماً با ابزاری که برای یک فرد بزرگسال استفاده می‌شود متفاوت است.
- هر چند وقت یکبار از آن ابزار جراحی استفاده خواهید کرد: اگر قصد دارید از تجهیزات جراحی زیاد استفاده کنید، به دنبال تجهیزاتی باشید که با مواد بادوام‌تر ساخته شده‌اند و طول عمر بیشتری دارند.
سایر ابزار جراحی
علاوه بر مواردی که ذکر شد، بسیاری از ابزارهای دیگر بسته به نوع جراحی ممکن است موردنیاز باشند. برخی از ابزارهای جراحی که نام برده شد، همه کاره هستند؛ یعنی در طیف وسیعی از جراحی‌ها قابل استفاده می‌باشند. اما جراحی‌های خاص و پیچیده به ابزارهای ویژه‌تری نیاز دارند (برای مثال ابزارهای کوچکتر، تیزتر یا دقیق‌تر). به طور کلی، انتخاب ابزار جراحی مناسب برای هر نوع جراحی از اهمیت بالایی برخوردار است و نقش مهمی در موفقیت‌آمیز بودن عمل دارد.
در ویدئو زیر تجهیزات عمومی مورد استفاده در اتاق عمل را به همراه توضیحات مشاهده خواهید کرد:
منابع
ویدئو مرتبط: نظافت اتاق عمل چه زمان‌هایی و به چه صورت انجام می‌شود؟
امتیاز کاربران
[تعداد نظرات: ۳ میانگین نمره: ۴.۳]
برای نوشتن دیدگاه باید وارد بشوید.